به گزارش خبرگزاری مهر، سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور در بازدید انجمن اتیسم ایران با بیان این که اختلال طیف اتیسم رو به گسترش است، گفت: بر اساس اطلاعات آماری و اختلالات رفتاری که در دی اس ام ۵ در سال ۲۰۲۲ منتشر شده شیوع طیف اتیسم یک درصد اعلام شده است که در نسخه دی اس ام ۴ در سال ۱۹۹۴ منتشر شده ۸ در ۱۰ هزار بوده است.

وی با اعلام اینکه در این سال‌ها رشدی در میزان طیف اتیسم ایجاد شده است، تشریح کرد: این رشد می‌تواند به دلیل غربالگری‌ها و سیستم دقیق تشخیصی باشد و یا به دلیل شرایط بروز این طیف و یا هر دو باشد. این در حالی است که در همین دوره ما با کاهش میزان اکثر معلولیت‌ها از جمله جسمی حرکتی، ذهنی، شنوایی و … مواجه بوده‌ایم.

حسینی با بیان اینکه با این روند رشد در سال‌های آتی با یک سونامی و گسترش اختلالات طیف اتیسم ممکن است روبرو شویم، افزود: اتیسم زیر مجموعه اختلالات رشدی عصبی و بیشتر مبتنی بر کارکردهایی دستگاه عصبی است. این اختلال مادرزادی و از دوره‌های جنینی آغاز می‌شود و بعد از تولد علائمی که این اختلال را نشان می‌دهد تا قبل از سه سالگی قابل تشخیص است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه تشخیص طیف اتیسم در دوره طلایی از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است، گفت: بر مبنای سن تشخیص، زیر سه سال بحث مداخلات به هنگام طلایی مطرح می‌شود که در آمریکا مداخلات لازم برای طیف اتیسم از ۲.۵ سالگی آغاز می‌شود، ولی در کشور ما متأسفانه سن مداخله بالای ۴ سال و نزدیک به شروع سن تحصیلی است که اگر تا ۷ سالگی تشخیص و مداخله در مورد طیف اتیسم انجام نگیرد پس از آن تقریباً امکان مداخله مؤثری را نخواهیم داشت.

وی افزود: نکته مهم اینکه ما نیازمند به غربالگری‌های بدو تولد و تا دو سالگی هستیم که شوربختانه غربالگری‌هایی که در کشور ما صورت می‌گیرد به یکدیگر متصل نیست. به طور مثال در بدو ورود به دبستان غربالگری سنجش آمادگی تحصیلی و جسمانی را داریم که اطلاعات گران قیمتی در دست آموزش و پرورش استثنایی است، در سنین ۳ تا ۵ سال در سازمان بهزیستی غربالگری‌های تنبلی چشم و شنوایی را نیز داریم که ۵۶ میلیون نفر تاکنون در غربالگری‌های تنبلی چشم شرکت کرده اند و مداخلات آن باعث شده تنبلی چشم از شیوع ۳.۵ تا ۴ درصدی در جهان به ۱.۵ تا ۲ درصد در ایران کاهش پیدا کند و اطلاعاتی نیز در وزارت بهداشت و درمان در طرح آبکا وجود دارد.

حسینی تاکید کرد: اگر سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و آموزش و پرورش استثنایی بتوانند این اطلاعات از جمله در طیف اتیسم و با رویکرد تشخیص اتیسم در سن زیر ۲ تا ۳ سالگی را به هم اتصال دهند، به تبع آن می‌توان مداخلات به هنگام طلایی را انجام داد و در درمان و تغییر رفتار موفق باشیم تا کار و فعالیت حرفه‌ای مان بتواند اثربخش باشد.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه اتیسم درمان مرسوم پزشکی ندارد و تنها راه درمان اتیسم توانبخشی است، تشریح کرد: در مداخلات طیف اتیسم اول فعالیت‌های توان‌بخشانه، دوم آموزش مبتنی بر توان‌بخشی و سوم سن مداخله است که بهترین زمانش ۲ تا ۳ سال است.

وی تاکید کرد: رویکردهای جدید در خصوص مداخلات توانبخشی طیف اتیسم مثل رویکرد سانرایز، گیژ یا فلورتایم وجود داشته نشان می‌دهد وقتی با نگاه توانبخشی و آموزش مبتنی بر توانبخشی و در سن مداخله بهنگام کار را آغاز می‌کنیم نتیجه مداخلات ما اثر بخش تر و اگر این کار تا ۷ سال صورت نگیرد کار مداخله اثر بخش بسیار دشوار و گاه نشدنی خواهد بود.

حسینی همچنین مراحل انجام برنامه‌های طیف اتیسم را در چهار مرحله عنوان کرد و افزود: مرحله اول آگاه سازی و حساسیت آفرینی، در محیط جامعه و خانواده است به این معنی که باید مجموعه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی داشته باشیم تا آگاهی نسبت به طیف اتیسم و شناخت اختلال طیف اتیسم و شیوه نگاه و برخورد خانواده، جامعه و محله نسبت به این افراد اصلاح شود.

رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: تا سال ۱۳۸۲ آموزش طیف اتیسم را در مدارس استثنایی نداشتیم یعنی کودکان طیف اتیسم و عادی در یک جا درس می‌خواندند و رفتار طبیعی طیف اتیسم برای معلمان رفتاری غیر طبیعی و برهم زنی و شلوغ کاری و … تعبیر می‌شد که ظلم آشکاری به این کودکان بود. از سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ مدارس طیف اتیسم تشکیل و مربیان آموزش دیدند و رو به جلو حرکت کردیم ولی در شکل وسیع‌تر در جامعه از فروشندگان بلیط هواپیما تا خدمات دهنده فروشگاه و… طیف اتیسم را نمی‌شناسند و باید آگاه سازی و حساسیت آفرینی پیرامون این طیف ترویج شود.

وی تصریح کرد: بهترین زمینه برای این آگاه سازی انجمن‌های اتیسم به ویژه انجمن اتیسم ایران است. در سازمان بهزیستی نیز طرح بهزیست محله یک بستر بسیار مناسب است تا در این قالب با استفاده از بخش‌های غیر دولتی و نهادهای مردمی فعال در طیف اتیسم از جمله انجمن طیف اتیسم بتوانیم فعالیت‌های دو جانبه گسترده‌ای را شروع کنیم.

حسینی با اشاره به اینکه در غربالگری‌ها متأسفانه غربالگری‌های طیف اتیسم ضعیف است، افزود: غربالگری‌ها به صورت جداگانه و جزیره‌ای صورت می‌گیرد و ابعاد مختلف طیف اتیسم در غربالگری‌ها خیلی مورد توجه نیست.

رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: در برنامه آمادگی تحصیلی وزارت آموزش با ۲۲ هزار پایگاه و ۲۲ هزار پرسنل بیش از ۱.۵ میلیون نفر را مورد سنجش قرار می‌دهد. غربالگری‌ها به لحاظ کمی و کیفی و نظام شبکه ارتباطی که دادهای خوبی را در اختیار قرار می‌دهد می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

وی با اعلام اینکه در تشخیص به دنبال آنیم تا شدت اختلال مشخص شود، افزود: سامانه‌ای طراحی شده و با چک لیست‌های موجود اطلاعات را وارد سامانه می‌کنند و پس از بررسی در صورت وجود علائم افراد به ۱۵۱ مرکز توانبخشی بهزیستی ارجاع می‌شوند تا برررسی‌های تکمیلی و سنجش اعتبار صورت گیرد.

حسینی گفت: ۴ میلیون ۴۵۰ هزار تومان سرانه هر فرد اتیسم است که نسبت سایر معلولیت‌ها از درجه بالاتری برخوردار است ولی باز هم این میزان کم است.

رئیس سازمان بهزیستی در خصوص تشخیص اتیسم بیان کرد: سامانه‌ها و روندها را باید تقویت و اطلاعاتی را که در انجمن‌ها به ویژه انجمن اتیسم ایران است را برای تشخیص استفاده بیشتری کنیم از جمله آزمون‌های به روز جدید را به کار بگیریم و مرکز تخصص آزمون‌ها در آموزش و پرورش استثنایی را تقویت کنیم و جدیدترین و بروزترین آزمون‌ها روز که روایی و اعتبار آن سنجیده شده استفاده کنیم.

وی همچنین گفت: مؤثرترین اقدامات مداخلات توانبخشی است که کیفیت مراکز روزانه توانبخشی از یک سو باید ارتقا و گسترش یابد و توانبخشی مبتنی بر خانواده راه دیگری است که بهزیستی در ۱۵۱ مرکز ۶ هزار نفر را تحت پوشش دارد در حالی که ۳۰ هزار نفر در سامانه بهزیستی ثبت شده اند و بر اساس نرخ جهانی ۸۰۰ هزار اتیسم در کشور وجود دارد.

حسینی ادامه داد: بخش عمده‌ای از این افراد در خانواده هستند و هرچه خانواده توانمند شود کار بهتر پیش می‌رود که بر این اساس دبیرخانه تعامل و افزایش توانمندی‌های خانواده‌های طیف اتیسم دبیرخانه کیفیت بخشی به تعامل و توانمندسازی خانواده‌های دارای طیف اتیسم را راه اندازی خواهیم کرد.

رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه جامعه باید دوستدار انسان و افراد دارای معلولیت باشد، تاکید کرد: انجمن اتیسم ایران انواع مناسب سازی‌های انسانی، محیطی و … را تدوین و با همکاری ستاد مناسب سازی که دبیری ان را بهزیستی دارد و بستر قانونی این کار است اقدامات مؤثری انجام خواهد گرفت.

علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور نیز در این بازدید با بیان اینکه سند ملی اتیسم را پیگیری می‌کنیم، گفت: از ویژگی‌های انجمن اتیسم ایران این است که والدین کودکان اتیسم در این انجمن فعال هستند که هم خودشان مبتلا به و درک بیشتری از مشکلات ان گروه از جامعه دارند.

وی با بیان اینکه دولت برنامه ویژه‌ای برای ارتقای سازمان‌های مردم نهاد دارد، گفت: در مراحل اولیه این اقدام آموزش‌هایی برای بهتر کردن این نهادها و در سطح بالاتر اتصال به انجمن‌های بین المللی و رفع موانع کاری در نظر خواهد بود.

ربیعی همچنین به ضعف در عدم اتصال داده‌ها در کشور اشاره کرد و گفت: حتماً اتصال سامانه‌های دستگاه‌ها به یکدیگر به ویژه در غربالگری‌ها را دنبال خواهیم کرد.

در پایان جلسات خانواده‌ها به بیان مشکلات و نظرات خود پرداختند. دستیار اجتماعی رئیس جمهور در پایان گفت: حمایت جامعه و دولت از خانواده‌های دارای کودک طیف اتیسم باید افزایش یابد تا مشکلات نگهداری این افراد توسط خانواده‌ها کمتر شود. وی در پایان از کیفیت بالای کارهای انجمن اتیسم ایران ابراز خرسندی کرد و قول داد فعال‌سازی مرکز منطقه ۲۲ و پیگیری سند ملی اتیسم را به‌طور جدی دنبال کند همچنین اعلام کرد با همراهی حسینی وضعیت بیمه‌ها را دنبال خواهیم کرد او گفت: ما شما را می‌فهمیم و دولت وظیفه دارد حمایت از این افراد را در برنامه‌های خود بگنجاند.

مدیرعامل موزیلا از سمت خود کناره‌گیری کرد