حوالی سال ۱۴۰۲ بود که پس از مدت‌ها توقف دستورالعمل رتبه بندی ناشران تدوین شد؛ حالا فردا ۲۳ دی‌ماه بناست ناشران برتر بورسی در مراسمی معرفی شوند.

گفتنی است، در پی تحولات اخیر در بازار سرمایه رتبه‌بندی ناشران بورسی می‌تواند به یکی از موضوعات مورد توجه سرمایه‌گذاران و تحلیلگران تبدیل شود. این رتبه‌بندی‌ها به منظور ارزیابی عملکرد مالی، شفافیت اطلاعات و توانایی مدیریت ریسک شرکت‌ها انجام می‌شود و کارشناسان بر این باورند که می‌تواند بر تصمیمات سرمایه‌گذاران موثر واقع شود.

معیار‌های ارزیابی رتبه‌بندی ناشران بورسی که امیر طایفه ابراهیمی رئیس اداره میز صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در حال حاضر ۸۵۱ ناشر در بازار سرمایه داریم از این تعداد ناشر شرکت‌هایی که یکسال از تاریخ عرضه آنها گذشته را در نظر گرفتیم و به یک فهرست ۵۴۲ شرکتی رسیدیم و این تعداد شرکت را برای بازه زمانی یکساله منتهی به شهریور ۱۴۰۳ بررسی کردیم یعنی هر شرکتی که از ابتدای مهر ۱۴۰۲ تا انتهای شهریور ۱۴۰۳ اطلاعت ارائه کرده باشد برای بحث رتبه‌بندی مورد ارزیابی قرار دادیم.

او افزود: ارزیابی که برای استخراج کل امتیاز ناشران برای بحث رتبه‌بندی انجام شد در سه حوزه شفافیت اطلاعاتی، حاکمیت شرکتی و نقش آفرینی در توسعه بازار سرمایه صورت گرفت.

در ادامه این مقام مسئول می‌گوید: در قسمت شفافیت اطلاعاتی به ارائه به موقعی که ناشران باید طبق دستورالعمل افشا، دستورالعمل پذیرش و دستورالعمل اجرایی افزایش سرمایه باید انجام دهند به بخش زمان‌بندی‌ها رجوع کردیم ناشران باید طبق زمان‌بندی‌های مشخص اطلاعات را به سازمان بورس ارائه می‌کردند بر این اساس ناشران هر نکته که رعایت کرده باشند امتیاز مثبت دریافت و هر نکته که رعایت نکرده باشند به میزان عدم رعایت امتیاز مثبت را دریافت نکرده است.

او افزود: از سوی دیگر در قسمت شفافیت اطلاعاتی بخشی تحت عنوان قابلیت اتکا وجود دارد قابلیت اتکا مطرح می‌کند سودی که ناشران اعلام می‌کنند تغییر کرده یا نه؟ (اگر تغییر کند یعنی ضریب اتکا سود کم است که این هم متناسب با تغییراتی که می‌دهند یک ضریب را به صورت کاهنده در نظر می‌گیریم) یا نوع گزارش حسابرس در قسمت قابل اتکا بررسی می‌شود (نوع گزارش حسابرس برای سازمان بورس با اهمیت است شرکتی که گزارشات معقول می‌گیرد به نظر شرکت خوبی است و در قسمت قابل اتکا یک قسمت از این امتیاز را به آن می‌دهیم و شرکت‌هایی که بند‌های حسابرسی دارند و بند‌ها را رفع نکردند به نسبت در قسمت گزارش حسابرسی امتیاز آنها را کم می‌کنیم). قسمت دیگری در قابلیت اتکا داریم که به اصلاحیه‌هایی که شرکت‌ها می‌زنند بازمی‌گردد هر چقدر شرکت تعداد اصلاحیه کمتری بزند هم از لحاظ تعداد و هم مبلغ مورد ارزیابی قرار گرفته است.

حاکمیت شرکتی در رتبه‌بندی ناشران بورسی لحاظ شده است

او در ادامه می‌گوید: قسمت دیگر حائز اهمیت بحث حاکمیت شرکتی است؛ طبق ضوابط دستورالعمل حاکمیت شرکتی که سال ۹۷ تصویب و سال ۱۴۰۱ اصلاح شد بر این مبنا پرسشنامه‌ای تهیه و در اختیار حسابرسان و موسسان رتبه‌بندی قرار گرفت و به ناشران ابلاغ کردیم که اگر می‌خواهید امتیاز حاکمیت شرکتی برای شما در رتبه‌بندی لحاظ شود باید از طریق موسسات حسابرسی و یا موسسان رتبه‌بندی این پرسشنامه را اخذ و به سازمان بورس بدهید بر این مبنا هم با همکاری بورس تهران و فرابورس ایران امتیازات از حسابرسان اخذ شد بورس تهران و فرابورس موارد را بررسی امتیازات را استخراج کردند و مهرماه و آبان‌ماه هم امتیاز حاکمیت شرکتی محاسبه شد و در تارنمای بورس و فرابورس قرار داده شد.

این مقام مسئول در ادامه در خصوص بخش سوم اظهار کرد: قسمت بعدی هم نقش آفرینی در توسعه بازار سرمایه است در این قسمت سعی شد یکسری آیتم‌های خاص برای شرکت‌ها لحاظ شود به طوری مثال سعی کردیم سایز شرکت‌ها را لحاظ کنیم شرکتی که سایز بزرگتری دارد و باید مقررات بیشتری را رعایت کند؛ بر این اساس مطرح شد هر شرکتی که بزرگتر است و درصد شناوری سهم بیشتری دارد امتیاز بالاتری دارد؛ مورد دیگر هم بحث تامین مالی از بازار بود.

او افزود: مورد دیگر که در این قسمت لحاظ شد بحث برگزاری مجامع و برگزاری مجامع پرسش و پاسخ به صورت الکترونیکی است شرکت‌هایی که این دو مورد را الکترونیکی انجام دادند سعی کردیم امتیاز مثبت برای آنها در راستای آگاهی سهامداران و حضور حداکثری سهامداران در مجامع لحاظ کنیم.

رئیس اداره میز صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس بیان کرد: در این بخش موارد تنبیهی هم در نظر گرفته شد به طور مثال شرکتی که زمان‌بندی پرداخت سود خود را رعایت نکند و سهامدار از آن شکایت کند و برای ما این موضوع قطعی شود که شرکت سود را پرداخت نکرده و یا شرکتی که تخلفاتی را در حوزه بازار سرمایه انجام داده باشد برای این شرکت‌ها برای بازده زمانی یکساله مورد بررسی امتیاز منفی سنگینی لحاظ کردیم.

در ادامه هم ولی الله جعفری مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس گفت: سازمان بورس، بر اساس شاخص‌ها و معیار‌هایی از پیش اعلام شده، عملکرد ناشران فعال در بازار سرمایه را مورد بررسی قرار داده است.

رتبه بندی ناشران دارای اهمیت متعدد

اما رتبه بندی ناشران بورسی چه اهمیتی برای سهامداران خواهد داشت؟ در همین راستا ابراهیمی رئیس اداره میز صنعت و رتبه بندی ناشران سازمان بورس در خصوص اهمیت رتبه بندی شرکت‌های بازار سرمایه به خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: به طور کلی رتبه بندی ناشران دارای اهمیت بسیاری است زمانی که ناشران بر اساس میزان رعایت دستورالعمل‌های سازمان بورس رتبه‌بندی می‌شوند سهامداران آسوده‌تر می‌توانند متوجه شوند که از نظر سازمان بورس کدام شرکت‌ها بیشتر قوانین و مقررات را رعایت می‌کنند بر این اساس شفافیت بیشتری را در این ناشران سراغ داریم.

پیش از این هم گودرزی مدیر عامل بورس تهران بیان کرده بود: اطلاعات تمام ناشران در سایت کدال قابل رصد است، اما آن چیزی که در رتبه بندی ناشران سازمان بورس دنبال می‌کند این است که بالاخره باید ناشرانی که قاعده‌های بازار سرمایه را به درستی رعایت می‌کنند مورد تشویق و توجه فعالان بازار قرار گیرند تا شفافیت افزایش و بهبود پیدا کند.

افزایش شفافیت در بازار سرمایه با رتبه‌بندی ناشران

در ادامه هم اکبر ادهم کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: رتبه بندی ناشران می‌تواند به افزایش شفافیت در بازار کمک کند. سهامداران با داشتن اطلاعات دقیق‌تر درباره وضعیت مالی و عملکرد شرکت‌ها، می‌توانند تصمیمات بهتری بگیرند. این شفافیت به افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار بورس و ناشران هم کمک می‌کند.

او افزود: رتبه بندی‌ها به سهامداران کمک می‌کنند تا ریسک‌های سرمایه‌گذاری خود را بهتر مدیریت کنند. با شناخت رتبه و وضعیت مالی یک شرکت، سهامداران می‌توانند ارزیابی کنند که آیا سرمایه‌گذاری در آن شرکت مناسب است یا خیر؟ همچنین رتبه بندی ناشران می‌تواند به عنوان یک راهنما برای انتخاب سهام مناسب عمل کند.

به طور کلی، رتبه بندی ناشران بورسی مسیری مفیدی برای سهامداران است که می‌تواند به آن‌ها در اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری کمک کند و ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. این اطلاعات می‌تواند به بهبود عملکرد کلی بازار سرمایه و افزایش سطح آگاهی و دانش سرمایه‌گذاران هم منجر شود.

صنایع در فروردین ماه ۹ هزار میلیارد تومان گاز مصرف کردند