به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به نقل از بنیاد ملی نخبگان، رسول محمدقلی معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در برنامه تلویزیونی چرخ گفت: رصدخانه نخبگان، تلاشی برای ایجاد بستر اثرگذاری ملموس براساس متغیرهای جهان و مبتنی بر مسائل آینده خواهد بود.

محمدقلی با اشاره به راه‌اندازی رصدخانه نخبگان در بنیاد ملی نخبگان بیان داشت: این مرکز چند رسالت اصلی دارد که مهمترین آنها رصد نخبگان ایرانی چه ساکن در داخل کشور و چه شاغل در خارج کشور است تا بتواند در هر لحظه بازتابی از فعالیت‌ها و شرایط نخبگان ایرانی را احصا و در صورت لزوم زمینه را برای حضور این افراد در فرایندهای حل مسئله‌های کشور فراهم کند. از طرف دیگر، این مرکز رویکرد آینده‌پژوهی دارد و تلاش دارد شرایط را برای فعالیت نخبگان روی مسائل آینده کشور فراهم کند. در واقع این مرکز برنامه‌ریزی جدی دارد تا استعدادهای برتر شناسایی شده در امروز، بتوانند بر اساس متغیرهای جهان آینده و مبتنی بر مسائل آینده به اثرگذاری ملموس و شاخص برسند؛ به خصوص اینکه روز به روز مسائل فناورانه و نوآورانه بیش از گذشته وارد زندگی بشر می‌شود و قطعاً در آینده تعداد زیادی از مشاغل امروز اساساً وجود نخواهند داشت.

رصد سیر تحولات فناورانه در دنیا در رصدخانه نخبگان

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان رصد سیر تحولات فناورانه در دنیا و منطقه را یکی دیگر از وظایف و رسالت‌های مرکز رصدخانه نخبگان دانست و افزود: قطعاً کشورهای هسایه و دیگر کشورها نیز روی مسائل نخبگانی متمرکز هستند اما مزیت اصلی ایران برخورداری از جمعیت جوان و متراکم است در واقع ایران به لحاظ نیروی انسانی جوان و مستعد بسیار غنی است نکته دیگر اینکه این کشورها به دلیل درآمدهای نفتی بالا و جمعیت کم به نسبت، پرداختی بیشتری دارند؛ بنابراین ایران با توجه به درآمدهای سرزمینی و جمعیت ۸۵ میلیونی نمی‌تواند در این حوزه با آنها رقابت کند اما می‌تواند به راحتی بستر لازم را برای برنامه‌های جدی و کلان علمی و پژوهشی فراهم کرده تا نخبگان با رسیدن به اثرگذاری در آنها بتوانند کیفیت زندگی خود و جامعه بومی را ارتقا دهند.

رسیدن به درآمد مالی مطلوب نتیجه ثانویه حرکت نخبگانی است

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با اشاره به تنوع سبد حمایتی از جامعه نخبگانی، تصریح کرد: برخلاف آنچه تصور می‌شود، مهمترین دغدغه جامعه نخبگان پول و حمایت مالی نیست چراکه این افراد بعد از رسیدن به مرحله اثرگذاری در حوزه تخصصی خودبه‌خود از امکان و رفاه مالی بالایی برخوردار خواهند شد. در واقع رسیدن به درآمد مالی مطلوب نتیجه ثانویه حرکت نخبگانی است. به همین دلیل مهم‌ترین دغدغه این افراد برخورداری از بستر لازم و حمایت کافی برای اثرگذاری در جامعه است. بر همین اساس است که جامعه نخبگانی بیش از آنکه به حمایت مالی نیاز داشته باشد، به امکاناتی مانند آزمایشگاه، منابع غنی پژوهشی و تحقیقات بدون محدودیت نیاز دارد؛ البته این به معنای غفلت بنیاد ملی نخبگان از موضوع معیشت نخبگان نیست و در این حوزه نیز برنامه‌های جدی طراحی و در حال اجرا است.

ایران جایگاه فاخری در تولید علم جهان دارد

وی با بیان اینکه ایران جایگاه فاخری در تولید علم جهان دارد، تصریح کرد: بر اساس شاخص‌های مختلف میزان تولید علم کشورها سنجیده می‌شود اما با هر متر و معیاری و با هر شاخصی به طور قطع ایران رتبه اول منطقه و رتبه اول جهان اسلام را دارد و در بین کشورهای جهان نیز از جایگاه بالایی برخوردار است و توانسته در سال‌های اخیر از رده ۵۰ و ۶۰ به رتبه ۱۵ برسد که این خود یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود.

از صلاحیت‌سنجی تا جذب در پست و جایگاه حساس و اثرگذار

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با اشاره به برنامه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی، تاکید کرد: این برنامه تنها برنامه بدون آزمون برای استخدام نخبگان در دولت از طریق یک مسیر ویژه است که در آن نخبگان بعد از صلاحیت‌سنجی در دستگاه‌های اجرایی جذب خواهند شد؛ البته این جذب به صورت ویژه انجام می‌شود تا فرد در دستگاه میزبان در پست و جایگاه حساس اثرگذار به کار گرفته شود و بتواند از تمام توان تخصصی خود برای بهبود چشمگیر فرایندها و چابک‌سازی و ارتقاء کارکرد و کارآمدی دستگاه مربوطه استفاده کند، نه اینکه تنها به عنوان یک کارشناس معمولی در یک رده شغلی دولتی شاغل شود.

دستگاه‌های اجرایی تقاضای افزایش سهمیه جذب نخبگان را دارند

وی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین هدف بنیاد ملی نخبگان در این طرح به‌کارگیری نخبگان در جایگاه‌های استراتژیک و بزرگ است تا این افراد بتوانند تحولی بزرگ در نظام اداری کشور ایجاد کنند. با همین رویکرد سهمیه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی در سال جاری ۵ برابر شده و به ۵۰۰۰ نفر رسیده است. جالب‌تر اینکه دستگاه‌های اجرایی تقاضای افزایش سهمیه دارند چراکه به خوبی اثر وجودی نخبه و نقش او در حل مسائل کشور را لمس کردند و می‌دانند حضور یک نخبه در دستگاه آنها تا چه میزان می‌تواند عملکرد آنها را ارتقا دهد.

شرکت‌های خصوصی برای پرداخت حقوق و مزایا به نخبگان هیچ سقفی ندارند

محمدقلی اضافه کرد: شرکت‌های خصوصی نیز برای هسته‌های مرکزی خود و پست‌های حساس و استراتژیک تقاضای سهمیه در این برنامه را دارند زیرا این شرکت‌ها به خصوص آن دسته‌ای که در حوزه‌های نرم‌افزاری و یا مرتبط با هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند، به خوبی می‌دانند حضور یک نخبه در هسته مرکزی آنها تا چه میزان می‌تواند اثرگذار باشد. نکته مهم اینکه این شرکت‌ها برای پرداخت حقوق و مزایا هیچ سقفی برای نخبگان قائل نیستند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰ کنکور عموماً وارد حوزه‌های کامپیوتر و نرم‌افزار می‌شوند، گفت: جهت حرکت جامعه نخبگان ایران نیز انعکاسی از حرکت نخبگانی در سراسر جهان است و به طور طبیعی بخش قابل توجهی از استعدادهای برتر کشور در رشته‌های مرتبط با کامپیوتر و هوش مصنوعی ادامه تحصیل می‌دهند. جالب اینکه جمعی از این افراد حتی در سن نوجوانی درآمد چند صد میلیونی دارند و بازار کار آنها فراتر از بازار کار کشور است و درآمد آنها به درآمدهای ریالی محدود نیست.

بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی عضو یک خانواده

محمدقلی با اشاره به اینکه بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری هر دو عضو یک خانواده هستند، از حمایت‌های جدی این معاونت از جامعه نخبگانی خبر داد و تصریح کرد: نخبگان شناسایی شده توسط بنیاد ملی نخبگان می‌توانند در عرصه‌های تخصصی خود از حمایت‌های معاونت بهره‌مند شوند؛ به خصوص اینکه در این نهاد زیرساخت‌های لازم مانند مرکز فناوری‌های راهبردی یا مرکز اقتصاد دانش بنیان که نقش پیش‌برندگی دارند، فعال هستند و می‌توانند به برنامه‌های نخبگانی ضریب بالایی دهند تا افراد در بازه زمانی کمتر و با حمایت بیشتر به اثرگذاری مطلوب برسند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با اشاره به برنامه ملی شهاب، گفت: شناسایی استعدادهای دانش‌آموزی از سنین پایین به عنوان یک کلان‌پروژه در بنیاد ملی نخبگان و وزارت آموزش و پرورش مطرح بوده و هست و این دو تلاش دارند در قالب برنامه ملی شهاب این هدف مهم را محقق کنند. در این برنامه استعدادهای دانش‌‎آموزان در هشت زمینه استعدادی در سال‌های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی به صورت نامحسوس رصد می‌شود و در این مدت سه معلم در سه پایه استعدادهای فرد را رصد می‌کنند. در نهایت ۱۰ درصد برتر هر حوزه استعدادی به عنوان مستعد برتر شناسایی می‌شوند. این یعنی در حال حاضر از ۷ میلیون دانش‌آموز محصل در متوسطه اول و دوم، 700 هزار نفر به عنوان استعداد دانش‌آموزی در سراسر کشور شناسایی شده‌اند.

بهره‌مندی از ظرفیت‌های پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی در دستور کار

وی افزود: بنیاد ملی نخبگان با همکاری وزارت آموزش و پرورش از مدارسی که تراکم استعدادهای شهابی در آنها بالاست، حمایت جدی انجام خواهد کرد تا این افراد در حوزه استعدادی خود هدایت و پشتیبانی شوند به خصوص اینکه استعدادهای دانش‌آموزی در حوزه‌های علمی خلاصه نمی‌شود و تعداد زیادی از دانش‌آموزان کشور در عرصه‌هایی مانند هنر، فرهنگ، مدیریت و امثال آن صاحب استعداد برتر هستند. حمایت از این مدارس هم به لحاظ تقویت نیروی انسانی و هم به لحاظ زیرساخت‌های فیزیکی صورت خواهد پذیرفت؛ علاوه بر آن از ظرفیت‌های پژوهش‌سراها دانش‌آموزی نیز می‌توان و قطعاً باید بهره برد.

نظام آموزشی کشور در برخی از حوزه‌های استعدادی، استعداد دانش‌آموزان را خاموش می‌کند

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: متاسفانه نظام آموزشی کشور در برخی از حوزه‌های استعدادی، استعداد دانش‌آموزان را خاموش می‌کند و توجه کمی به حوزه‌های غیرعلمی دارد، در حالی که بنیاد ملی نخبگان عمیقاً باور دارد همه حوزه‌های استعدادی را باید به رسمیت شناخت.

ایجاد رقابت علمی با شرایط عادلانه در کانون دانش‌پژوهان جوان

وی تاکید کرد: طبق آمارهای بین‌المللی و برآوردهای خود محققان خارجی میانگین هوش ایرانی‌ها از میانگین جهانی بالاتر است که این خود یک ظرفیت محسوب می‌شود و یکی از دلایل اصلی موفقیت ایرانی‌ها در المپیادهای علمی همین موضوع است. از طرف دیگر، کانون دانش‌پژوهان جوان ذیل آموزش و پرورش برای ایجاد رقابت علمی شرایط نسبتاً عادلانه را ایجاد می‌کند و به همین دلیل استعدادهای دانش‌آموزی در اقصی نقاط کشور می‌توانند دسترسی مناسبی به منابع آموزشی داشته باشند که این خود نوعی عدالت آموزشی است که سبب انتخاب بهترین‌ها می‌شود. در واقع تیم ملی المپیاد حاصل رقابت چندصد هزار دانش‌آموز است، به همین دلیل از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و می‌تواند بهترین نتایج را کسب کند و در مسابقات بین‌المللی بدرخشد. از طرف دیگر، سازوکار المپیاد در کشور با شرایط رقابت‌ها انطباق بسیار بالایی دارد.

ضربه به فعالیت‌های دانش‌آموزان المپیادی با اعمال امتیاز معدل در کنکور سراسری

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با اشاره به تغییر شیوه کنکور سراسری، یادآور شد: اعمال امتیاز برای معدل پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم در کنکور سراسری بخش زیادی از فعالیت‌های فوق برنامه و پژوهشی دانش‌آموزان را تحت تاثیر قرار خواهد داد و به طور قطع به فعالیت‌های دانش‌آموزان المپیادی ضربه می‌زند. به همین دلیل بنیاد ملی نخبگان با همکاری سمپاد و باشگاه دانش‌پژوهان جوان به دنبال یافتن راهی برای جلوگیری از این آفت است.

محمدقلی خاطرنشان کرد: تا چند سال قبل مسابقات علمی تنها در رشته‌هایی خلاصه می‌شد که رقابت‌های بین‌المللی دارند. با اصلاح رویکردها در سال‌های اخیر، رقابت‌های علمی در تمام زمینه‌های مورد نیاز کشور برگزار می‌شود و بنیاد ملی نخبگان تمام آنها را به رسمیت می‌شناسد و از مدال‌آوران آنها حمایت جدی خواهد کرد.

پابان پیام/

راه‌اندازی رصدخانه نخبگان برای آینده‌پژوهی و رصد تحولات فناورانه در دنیا