باشگاه خبرنگاران جوان - در نوزدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که حدود یک سال پیش در کشور پاراگوئه برگزار شد، عربستان پرونده‌ای را با عنوان «آیین‌های فرهنگی مربوط به گل‌های رُز طائف» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رساند. شباهت این آیین به مراسم گلاب‌گیری کاشان، به تازگی واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی و رسانه‌ها برانگیخته است.

وب‌سایت یونسکو در توضیح ثبت جهانی پرونده «آیین‌های فرهنگی مربوط به گل‌های رُز طائف» آورده است:

«در منطقه طائف در عربستان سعودی، آیین‌ها و سنت‌های مربوط به گل رز طائف بخش مهمی از میراث فرهنگی و هویت مردم این ناحیه را تشکیل می‌دهد. از دسامبر تا فوریه، کشاورزان زمین را کوددهی و آبیاری می‌کنند، بوته‌های گل رز را هرس می‌کنند و قلمه‌های جدید می‌کارند. فصل برداشت از ماه مارس آغاز می‌شود و بین ۳۵ تا ۴۵ روز به طول می‌انجامد.

در این مدت، کشاورزان به همراه خانواده و دوستان خود، گل‌ها را در اوایل صبح می‌چینند و آنها را یا برای فروش به بازار‌های محلی می‌برند یا برای تقطیر و استخراج اسانس به خانه‌ها منتقل می‌کنند.

جامعه محلی از گلاب و روغن معطر گل رز در تولید لوازم آرایشی، دارو‌های سنتی، غذا‌های محلی و نوشیدنی‌ها استفاده می‌کند. یکی از آیین‌های سنتی مردم منطقه این است که هنگام استقبال از مهمانان، گلبرگ‌های تازه رز را در برابر پای آنها می‌پاشند تا ورودشان را گرامی بدارند.

گل رز طائف و گلاب آن همچنین به عنوان هدیه‌ای ارزشمند به اعضای خانواده و دوستان، حتی در خارج از منطقه طائف، تقدیم می‌شود. این سنت‌ها در خانواده‌ها از طریق مشاهده و مشارکت مستقیم منتقل می‌شود؛ به‌گونه‌ای که کودکان با کمک به والدین خود در مراحل کاشت، برداشت، تقطیر و آماده‌سازی محصولات رز محلی، این مهارت‌ها را می‌آموزند.

سازمان‌ها و تعاونی‌های محلی نیز کارگاه‌های آموزشی برای آموزش روش‌های کشت گل رز طائف برگزار می‌کنند. آیین‌های مربوط به رز طائف نقش مهمی در تقویت انسجام اجتماعی در این منطقه دارند، زیرا بخشی جدایی‌ناپذیر از آیین‌ها و مناسک اجتماعی و مذهبی مردم به‌شمار می‌آیند. این فعالیت‌ها همچنین منبع درآمد مهمی برای جامعه محلی محسوب می‌شوند.»

در حالی که یک سال از این ثبت جهانی می‌گذرد، خبر ثبت جهانی گل رُر طائف که شباهت فراوانی به آین گلاب‌گیری در کاشان دارد، توجه زیادی را در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده است که بر لزوم ارائه پرونده‌ای مستقل از سوی ایران برای ثبت آیین گلاب‌گیری در کاشان به عنوان یک میراث ناملموس جهانی تاکید می‌کند.

بیستمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس از ۸ تا ۱۳ دسامبر ۲۰۲۵ (۱۷ تا ۲۳ اذرماه) در دهلی نو، هند برگزار خواهد شد و ایران امسال پرونده‌ای با عنوان «آینه‌کاری: هنر آینه‌کاری در معماری ایرانی» را برای ثبت جهانی ارائه داده است.

عربستان نیز سه پرونده مشترک با دیگر کشور‌های عربی شامل «شیوه‌ها و مهارت‌های مرتبط با دوخت عبای مردان»، «بافت سنتی سدو» (چیزی شبیه گلیم) و «سُرمه عربی» را برای ثبت در فهرست میراث ناملموس جهانی روی میز دارد.

نکته قابل توجه دیگر این است که افغانستان نیز در نظر دارد پرونده‌ای با عنوان «سبک مینیاتور بهزاد» را در فهرست میراث ناملموس جهانی یونسکو به ثبت برساند. «استاد کمال‌الدین بهزاد» که از او به عنوان استاد بهزاد و نقاش استاد نیز یاد می‌شود، در حدود سال ۸۶۰ق/۱۴۵۵م در هرات به دنیا آمد. او در قرن نهم و دهم هجری قمری به عنوان نقاش ایرانی به شهرت رسید و در دربار پادشاهان تیموری و صفوی به عنوان مأمور خدمت کرد. بهزاد به خاطر کمک‌هایش به نقاشی ایرانی، بویژه تکنیک‌های بدیعش شهرت داشت. درباره محل درگذشت و مدفن بهزاد در هرات یا تبریز اختلاف‌نظر‌هایی وجود دارد، اما آنچه قابل توجه است جایگاه او به عنوان یکی از نقاشان تاثیرگذار ایرانی است.

به نظر می‌رسد در شرایط کنونی ارائه راهبردی برای تسریع در ارائه پرونده‌های میراث ناملموس (چه به صورت مستقل و چه مشترک) از سوی ایران، بویژه میراث مورد توجه کشور‌های همسایه و عربی می‌تواند از ثبت شدن این میراث به نام دیگر کشور‌ها جلوگیری کند.

منبع: ایسنا

«نود و نهمین نفر» منتشر شد