باشگاه خبرنگاران جوان - خانه، فراتر از یک سرپناه ساده، مأمنی است برای آرامش روح و تداوم ارزش‌های خانوادگی. انتخاب یک فضای مناسب برای زندگی، نه تنها بر کیفیت روابط اعضای خانواده تأثیر می‌گذارد، بلکه مسیر تربیت، اخلاق و سبک زندگی را شکل می‌دهد.

در این میان، معماری ایرانی‌اسلامی با تأکید بر حفظ حریم خصوصی، پرهیز از تجمل و توجه به نیاز‌های واقعی خانواده، راهنمایی ارزشمند در ساختن خانه‌ای امن و آرام است.

مهندس «حسین کریمی» پژوهشگر، طراح و مدرس معماری و شهرسازی ایرانی‌اسلامی به بررسی نکات کلیدی در انتخاب خانه‌ای مطابق با فرهنگ و باور‌های ما می‌پردازد؛ خانه‌ای که مأمن آرامش و رشد معنوی باشد، نه صرفاً بنایی از سنگ و آجر.

فضا‌های داخلی، مأمنی برای خانواده

حریم اتاق‌ها و فضا‌های داخلی خانه بر روابط خانوادگی، آرامش و کیفیت زندگی در خانه تأثیر می‌گذارد. به همین خاطر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

اتاق پذیرایی باید مجزا از دیگر بخش‌های خانه باشد. به گفتهٔ کریمی «داشتن فضایی مستقل برای میهمان، هم به میزبان و هم به میهمان احترام می‌گذارد و هم از اختلاط نابه‌جای محرم و نامحرم جلوگیری می‌کند.»

آشپزخانه قلب خانه است. پس باید نورگیر، بزرگ و دارای تهویهٔ مناسب باشد. چون بخش زیادی از زمان خانم خانه در آن سپری می‌شود و نیاز به آرامش و حریم دارد. اگر طراحی آن دو‌بخشی باشد و مطبخ مستقل داشته باشد، بسیار بهتر است. این پژوهشگر معماری ایرانی اسلامی دلایلش را این طور توضیح می‌دهد «چون نظم بیشتری ایجاد می‌کند، فضای عمومی خانه را از بو و شلوغی دور نگه می‌دارد، و نیز حریم خصوصی بیشتری برای بانوی خانه فراهم می‌کند.» بنابراین خانه‌ای با آشپزخانهٔ کوچک، تاریک یا بدون مطبخ، نباید در اولویت خرید یا اجاره قرار بگیرد.

محل غذا خوردن هم در فرهنگ ایرانی اسلامی یکی از مهم‌ترین بخش‌های خانه است. کریمی در این باره می‌گوید «غذا خوردن در کنار خانواده و در فضای خانه، برکت دارد و باعث تقویت روابط عاطفی می‌شود؛ بنابراین وجود فضایی برای این کار ضروری است.»

معماری اسلامی، حافظ حریم خانواده

حضرت محمد (ص) می‌فرمایند «به حق آن خداوندى که جانم در قبضهٔ قدرت اوست، اگر شخصى با زن خود جماع کند و در آن خانه شخصى بیدار باشد که ایشان را ببیند یا سخن و نفس ایشان را بشنود، فرزندى که از ایشان به‌هم رسد رستگار نباشد و زناکار باشد».

کریمی با نقل این روایت تأکید می‌کند که بی‌توجهی به حریم خصوصی در فضای خانه، می‌تواند آثار تربیتی و اخلاقی عمیقی در آیندهٔ فرزندان داشته باشد؛ بنابراین در انتخاب خانه، حتماً به حریم خصوصی اتاق والدین توجه کنید.

به توصیهٔ این مدرس معماری ایرانی اسلامی «این فضا باید از نظر صوتی عایق باشد و ارتباط آن با سایر بخش‌های خانه، به‌ویژه اتاق کودک، به‌گونه‌ای باشد که آرامش و خلوت والدین حفظ شود. وجود حمام (و ترجیحاً توالت) مستقل در اتاق، نقش مهمی در تأمین این حریم دارد.»

معماری پرزرق‌وبرق، زمینه‌ساز غرور و تکبر

پرهیز از تجمل و تکبر، یکی از مهم‌ترین اصول در انتخاب خانه است. خانه‌هایی با ظاهر بسیار مجلل و متکبرانه، اغلب نشانه‌ای از فخر‌فروشی‌اند، و قرآن کریم هشدار می‌دهد که فخرفروشی، مایهٔ هلاکت است.

این انتخاب فقط یک تصمیم ظاهری نیست. بلکه آغاز سبکی از زندگی است که انسان مؤمن را به سمت خودنمایی، رقابت‌های سطحی و غفلت از بندگی سوق می‌دهد. «تبرج تکبر می‌آورد» و تکبر همان گناه بزرگی است که شیطان را با وجود هزاران سال عبادت، از عرش به فرش کشاند و او را در برابر خداوند قرار داد.

کریمی با بیان این نکات می‌افزاید «امروز، این روحیهٔ تجمل‌گرایی مهم‌ترین ویژگی فرهنگ غرب است که از طریق معماری پرزرق‌وبرق به خانه‌های ما نفوذ کرده و آرام‌آرام سبک زندگی ایرانی‌اسلامی را به حاشیه می‌برد. اگر در خرید خانه به این مسئله بی‌توجه باشیم، در واقع داریم دروازهٔ تکبر را به زندگی‌مان باز می‌کنیم و چیزی از این خطرناک‌تر نیست.»

پس در خرید خانه، باید به طراحی داخلی، دکوراسیون و نمای ساختمان توجه کرد و از خرید خانه‌هایی که تقلید کورکورانه از سبک‌های معماری ناسازگار با فرهنگ ایرانی‌اسلامی دارند، پرهیز کرد.

حرف آخر...

خانهٔ ایده‌آل، خانه‌ای است که هم برای ساکنانش دل‌پسند باشد و هم در محله‌ای مناسب، هم‌ساز و هماهنگ با ارزش‌های فرهنگی و معنوی قرار گرفته باشد.

توصیه می‌شود پیش از خرید یا اجارهٔ خانه، در ساعات مختلف روز به محله سر بزنید، با افراد باتجربه مشورت کنید و از خداوند برای این انتخاب مهم، طلب خیر کنید. چون خانه تنها یک سازه نیست. بلکه مأمن آرامش و سکونت است. همان‌گونه که خداوند در قرآن می‌فرماید «وَالله جَعَلَ لَکُم مِن بُیوتِکُم سَکَنًا» یعنی «و خداوند خانه‌هایتان را محل آرامش قرار داد.»

پس انتخاب آگاهانهٔ خانه، گامی اساسی در ساختن زندگی‌ای پربرکت، آرام و ریشه‌دار خواهد بود.

منبع: فارس

کاظمی: برنامه‌های درسی متناسب با نیاز‌های نسل آینده بازآفرینی شود