باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا نجفی - خبرگزاری رسمی دولت چین در گزارشی پیرامون سوریه و وضعیت زندگی مردم در آن، یک سال پس از استقرار دولت موقت «احمد الشرع» نوشت: یک سال پس از پایان جنگ داخلی طولانی مدت سوریه، بسیاری از خانواده‌های سوری متوجه شده‌اند که اگرچه جنگ متوقف شده است، اما آوارگی همچنان ادامه دارد.

در سراسر حلب و بخش‌هایی از استان ادلب در شمال سوریه، خانواده‌هایی که سال‌ها در اردوگاه‌ها زندگی می‌کردند، شروع به بازگشت به زادگاه‌های خود کرده‌اند، اما متوجه شده‌اند که منازل پیشین خود غیرقابل شناسایی هستند. محله‌ها با خاک یکسان شده، خالی از سکنه و فاقد زیرساخت‌های اولیه‌ای که است به کلمه «بازگشت» معنا می‌دهد.

در روستای عین دقنه در حومه شمالی حلب، تمام محله‌هایی که زمانی صد‌ها خانواده را در خود جای داده بودند، به دیوار‌های سنگی فروریخته و بتن‌های درهم‌تنیده تبدیل شده است.

یوسف محمد دیب، مردی حدوداً چهل ساله از عین دقنه، تجربه بازگشت خود از اردوگاه باب السلام، یکی از بزرگترین مراکز اسکان پناهندگان سوری در نزدیکی مرز ترکیه را با شینهوا در میان گذاشت. او که پس از ده سال آوارگی به خانه بازگشته، می‌گوید: «وقتی به اینجا آمدیم، فقط ویرانی دیدیم. تمام روستا ویران شده است و اینجا هیچ چیز وجود ندارد. هیچ خانه‌ای برای زندگی نیست و ما هنوز در اردوگاه‌ها هستیم.» او افزود: «نکته مثبت این است که جنگ متوقف شده است، اما ما هنوز نمی‌دانیم آینده چه چیزی برای ما رقم خواهد زد.»

برای اکثر پناهندگان و آوارگان، «بازگشت» واقعیت تلخی را آشکار کرده است: جنگ ممکن است تمام شده باشد، اما بازسازی به سختی آغاز شده است. بسیاری از مردم قادر به بازسازی یا حتی یافتن سرپناه موقت نیستند.

محمد یاسین ابراهیم، که او نیز اهل عین دقنه بوده و تقریباً ۱۰ سال را در اردوگاه باب السلام گذرانده، به شینهوا گفت که بازگشت تنها آغاز راه است و مسیر بازسازی همچنان فوق‌العاده طولانی است. او گفت: «زیرساخت‌ها نابود شده است. ما از هر طرف امیدواریم که تعمیر زیرساخت‌ها، مدارس و خیابان‌ها به ساکنان در بازگشت کمک کند.»

مقامات محلی گفتند که گذشته از خانه‌های ویران‌شده، خانواده‌هایی که بازمی‌گردند، اکنون با خطرات جدیدی مانند مهمات منفجر نشده و ساختمان‌های در حال فروریختن مواجه هستند.

خالد عثمان، از ساکنان روستا گفت: «پس از سال‌ها، ما خوشحال بودیم که جنگ و ویرانی پایان یافته و می‌توانیم به روستای خود بازگردیم. اما جایی برای زندگی وجود ندارد. اگر چادر برپا کنیم، به دلیل تونل‌ها و مین‌های زمینی نگران جان کودکان هستیم.» او افزود که هزینه‌های اقتصادی سال‌ها آوارگی، بازسازی را برای مردم عادی تقریباً غیرممکن کرده است.

عثمان گفت: «مردم نمی‌توانند از پس آن برآیند. پس از سال‌ها آوارگی، کسانی که زمانی درآمد خوبی داشتند، اکنون چیزی ندارند و برخی بدهکار هستند. با این هزینه‌های سرسام‌آور هیچ‌کس نمی‌تواند از پس بازسازی خانه خود برآید.»

در سراسر روستا، دیوار‌های ترک‌خورده مدارس، تیر‌های برق خردشده و شبکه‌های آب تخریب‌شده، نشان‌دهنده کار گسترده‌ای است که قبل از بازگشت واقعی خانواده‌ها باید انجام شود.

اوضاع در اردوگاه‌های ادلب حتی وخیم‌تر است، جایی که هزاران آواره سوری هنوز در چادر‌هایی زندگی می‌کنند که هیچ جدول زمانی برای بازگشت آنها وجود ندارد.

فادی محمد سبقجی، یکی از آوارگان سوری ناامیدی خود را ابراز کرد. این پدر ۳۰ ساله در گفت‌و‌گو با شینهوا گفت که مبارزه او هنوز به پایان نرسیده است. او گفت: «من ۱۲ سال است که از لاذقیه آواره شده‌ام و خانه‌ای ندارم. هیچ چیز برای ما تغییر نکرده است. بله، جنگ تمام شد، اما ما هیچ تفاوتی احساس نکرده‌ایم».

به گفته آژانس پناهندگان سازمان ملل، بیش از ۳ میلیون آواره سوری از اواخر سال ۲۰۲۴ به کشور بازگشته‌اند. با این حال، بسیاری از آنها به مکان‌هایی بازمی‌گردند که هیچ زیرساخت کارآمد، مدرسه، خدمات بهداشتی و فرصت‌های معیشتی ندارد.

کلی کلمنتس، معاون کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل، با درخواست حمایت بین‌المللی برای جلوگیری از آوارگی مجدد، گفت: «بازگشت بدون بودجه برای بازسازی زیرساخت‌های حیاتی مانند برق، آب، مدارس و مراکز درمانی پایدار نخواهد بود.»

الهام جیلاق، ۶۳ ساله، اهل ادلب گفت: «ما می‌خواهیم به خانه‌هایمان برگردیم، اما همه خانه‌هایمان ویران شده است. من و برادرانم همگی پیر هستیم و هیچ درآمدی برای زندگی نداریم.»

منبع: شین هوا

متن کامل توافقنامه ۱۷ بندی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان