باشگاه خبرنگاران جوان - امروز ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ نشست هم‌اندیشی مدیران صندوق‌های پژوهش و فناوری، با حضور حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور، محمدرضا کاشفی معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه، مهدی الیاسی معاون سیاستگذاری و توسعه و جمعی از مدیران صندوق‌های پژوهش و فناوری برگزار شد.

افشین در این نشست با تأکید بر لزوم توجه جدی بر رسالت و نقش این صندوق‌ها در زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور عنوان کرد: هدف اصلی و راهبردی این صندوق‌ها تسهیل‌گری در تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان است، به همین دلیل، باید کمک کار ما در تحقق اهداف اقتصاد دانش‌بنیان باشند و صندوق‌هایی که توانمندی لازم را ندارند، باید واقع‌بینانه مسیر خود را بازنگری کنند.

معاون علمی رئیس‌جمهور با اشاره به مشکلات ناشی از تأخیر برخی از صندوق‌های پژوهش و فناوری در اعطای تضامین و تسهیلات لازم به شرکت‌های دانش‌بنیان، عنوان کرد: عملکرد نامناسب و تأخیر در اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان، باعث تحمیل هزینه‌های هنگفتی به زیست‌بوم فناوری و نوآوری شده و در مواردی، تأخیر صندوق‌ها در پرداخت‌ها منجر به زیان میلیاردی برای تحقق طرح‌های فناورانه شده است.

افشین با تأکید بر همراهی صندوق‌های پژوهش و فناوری با معاونت علمی و تسریع در فرآیند ارزیابی و اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: اگر عملکرد صندوق‌ها باعث نارضایتی شرکت‌های دانش‌بنیان شود، ما ناچار به تغییر رویه هستیم. حتی ممکن است پرداخت‌ها را مستقیماً از سوی معاونت انجام دهیم و نقش صندوق را حذف کنیم.

رییس بنیاد ملی نخبگان، به حرکت استان‌ها در اعطای تسهیلات و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین پویایی در دریافت سهم تسهیلات تبصره ۱۸ قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره و تصریح کرد: وقتی استانی از سهمیه خود استفاده نمی‌کند، ما منابع را به استان‌های فعال‌تر اختصاص می‌دهیم. استانداری‌ها باید در تخصیص سهم منابع خود به زیست‌بوم دانش‌بنیان نقشی فعال داشته و از این سهم نکاهند، چراکه تخصیص بودجه از سوی معاونت علمی برای تقویت توسعه زیرساخت‌های دانش‌بنیان استان، متناسب با همراهی استان‌داری‌ها است و در صورتی که مشارکت از سوی استان کاهش یابد، معاونت علمی، سازوکار‌های دیگری را برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان استان، در دستور کار قرار می‌دهد.

افشین، همچنین بر لزوم اعطای ضمانت‌نامه‌ها توسط صندوق‌های پژوهش و فناوری صرفاً برای شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری تاکید کرد و افزود: برخی از صندوق‌ها بدون ارزیابی دقیق، ضمانت‌نامه‌هایی صادر کرده‌اند که اکنون بازگشت خورده‌اند و در صورتی‌که دقت کافی صورت نگیرد، این مسأله ممکن است به اعتبار کل شبکه صندوق‌های پژوهش و فناوری لطمه بزند.

معاون علمی ادامه داد: صندوق‌های پژوهش و فناوری که همراهی کم‌تری در این فرآیند داشته باشند، به‌سادگی از چرخه همکاری خارج خواهند شد. عملکرد همه صندوق‌ها به‌صورت ماهانه پایش می‌شود و آمادگی داریم با صندوق‌هایی که عملکرد مطلوب‌تری دارند، همکاری بیشتری داشته باشیم.

این مقام مسئول در پایان، با اشاره به ضرورت روایت‌سازی از نمونه‌های موفق و انتقال تجربه میان صندوق‌ها گفت: صندوق‌هایی که رشد کرده‌اند، می‌توانند در قالب کنسرسیوم، به عنوان معین دیگر صندوق‌ها عمل کنند و از تجربه‌های موفق آنها برای بهبود عملکرد شبکه استفاده کرد.

«صندوق‌ها» همکاران کلیدی معاونت علمی در تأمین مالی زیست‌بوم نوآوری

محمدرضا کاشفی نیشابوری، معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، در ادامه این نشست، با اشاره به جایگاه این صندوق‌ها در زیست‌بوم فناوری و نوآوری، گفت: صندوق‌های پژوهش و فناوری به عنوان همکار معاونت علمی در زیست‌بوم پژوهش و فناوری فعالیت می‌کنند. این جلسه با هدف هم‌فکری و تبادل دیدگاه‌ها میان مدیران صندوق‌ها و معاونت علمی و همچنین تبیین راهبرد‌های همکاری در آینده برگزار شده است.

کاشفی، با بیان این‌که صندوق‌ها در کنار ستاد‌ها و معاونت‌ها، نقش مهم و اثرگذاری در پیشبرد برنامه‌های راهبردی دارند، افزود: کار‌های بزرگی از سوی صندوق‌ها در زیست‌بوم نوآوری انجام می‌شود و آنها باید همچنان در جهت‌دهی به طرح‌ها و سیاست‌های کلان نقشی فعال داشته باشند.

وی یکی از چالش‌های جدی پیش‌روی صندوق‌ها را تعامل با نهاد‌های نظارتی عنوان کرد و گفت: برخی از چالش‌های نظارتی را می‌توان با تعامل بهتر خود صندوق‌ها کاهش داد. ارتباط فعال با معاونت علمی و تلاش برای شفاف‌سازی عملکرد، گام مهمی در جهت افزایش اعتماد نهاد‌های نظارتی است.

این مقام مسئول با اشاره به وضعیت صدور ضمانت‌نامه‌ها، هشدار داد: تا کنون حدود ۷۹ همت ضمانت‌نامه از سوی صندوق‌ها صادر شده است. اگر در صدور این ضمانت‌نامه‌ها دقت نشود، ممکن است با چالش جدی اعتباری مواجه شویم. روند واخواست ضمانت‌نامه‌ها در حال افزایش است و برای جلوگیری از آسیب‌ها و پیامدها، باید تا انتهای این مسیر نظارت دقیقی بر آنها وجود داشته باشد.

او تأکید کرد که موضوع ضمانت‌نامه باید به حوزه زیست‌بوم فناوری محدود شود و نباید به مسیری تبدیل شود که نهاد‌های نظارتی آن را به عنوان نقطه آسیب‌پذیر صندوق‌ها در نظر بگیرند.

معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی در پایان از افزایش حمایت‌های معاونت از صندوق‌ها در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: حجم این حمایت‌ها دو برابر شده است. با این حال، طبق تکلیف قانونی، صندوق‌ها موظف هستند وجوه بازگشتی را در موعد مقرر به صندوق نوآوری و شکوفایی واریز کنند. این موضوع باید با دقت رعایت شود تا اختلالی در چرخه حمایت‌های مالی ایجاد نشود.

ضرورت نوآوری در صندوق‌های پژوهش و فناوری

مهدی الیاسی، معاون سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی، با تاکید بر اهمیت قوانین جهش تولید، گفت: در قانون جهش تولید، یک نظام مالی اختصاصی برای تامین مالی نوآورانه زیست‌بوم، طراحی شده است. اما با وجود گذشت دو سال از تصویب این قانون، هنوز نتوانسته‌ایم ابزار‌های آن را به طور کامل فعال کنیم.

وی افزود: در شرایط فعلی، باید نگاه خود را به سمت ایجاد یک بازار مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تغییر دهیم. هدف باید این باشد که صندوق‌ها با کارکرد‌های مشابه به جای تکرار و عملکرد یکسان، به سمت یک نظام مالی نوآورانه حرکت کنند. در این راستا، صندوق‌ها باید نگاه نوآورانه‌تری به مسائل داشته باشند و این که همه صندوق‌ها یک نظام مالی مشابه را ایفا کنند، کافی نیست.

او همچنین اشاره کرد: صندوق‌های بین‌بخشی توانسته‌اند ابزار‌های جدیدی خلق کنند و ظرفیت‌های قانون جهش را شکوفا سازند. این ظرفیت‌ها از سوی صندوق‌ها وجود دارد و می‌توانند در راستای نوآورانه کردن ابزار‌ها و سازوکار‌ها به رقابت بپردازند. بخش قابل توجهی از صندوق‌ها دغدغه رفتار نوآورانه ندارند، اما ما آمادگی داریم که از نوآورانه کردن این ابزار‌ها و رقابت صندوق‌ها در این زمینه، حمایت کنیم.

الیاسی در پایان گفت: بسیاری از صندوق‌های ما ظرفیت‌های استانی و منطقه‌ای دارند و می‌توانند ظرفیت‌های نوآورانه خود را فعال کنند تا روند رشد و توسعه بیشتر تسریع شود.

منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی دولت

صندوق نوآوری و شکوفایی به چند شکل گِرنت پژوهشی ارائه می‌کند؟