به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، در حوزه دفاع ملی، دو مفهوم مهم و مترتب بر هم به نام‌های «موانع تولید» و «پدافند غیرعامل» نقش حیاتی در حفاظت از منافع ملی و ارتقاء سطح امنیت کشور‌ها دارند. این مفاهیم به ویژه در شرایط بحران‌هایی مانند جنک‌ها و تهدید‌های نظامی اهمیت پیدا می‌کنند.

در دنیای پرتلاطم امروز، امنیت ملی فراتر از تجهیزات نظامی پیشرفته، به تاب‌آوری و خودکفایی داخلی گره خورده است. در این میان، دو مفهوم کلیدی «موانع تولید» و «پدافند غیرعامل» نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ استقلال و امنیت کشورها، به‌ویژه در شرایط تحریم و تهدید‌های نظامی ایفا می‌کنند. ایران، به عنوان کشوری که همواره با چالش‌های امنیتی و تحریم‌های بین‌المللی رو‌به‌رو بوده، توجه ویژه‌ای به این دو حوزه داشته است.

توسعه پدافند غیرعامل در بخش تولید، دیگر یک انتخاب نیست، یک ضرورت است! در دنیای پر از تهدید‌های سایبری، اقتصادی و حتی طبیعی، اگر تولیدکننده‌ها به فکر حفاظت از دارایی‌هایشان نباشند، ممکن است خیلی راحت همه چیز رو از دست بدهند.

چرا پدافند غیرعامل برای تولیدکننده‌ها حیاتی است

فرض کنید یک کارخانه کلی هزینه کرده و تجهیزات خریده، اما یک حمله سایبری باعث بشود همه خطوط تولید از کار بیفتند. این یعنی ضرر میلیاردی! پدافند غیرعامل کمک می‌کند از این اتفاقات جلوگیری بشود.اطلاعات تولیدی، مثل فرمول‌های ساخت، طرح‌های مهندسی و اطلاعات مشتریان، خیلی ارزشمنداست. اگر این اطلاعات به دست رقبا بیفتد، می‌توانند ضربه جبران‌ناپذیری به یک شرکت بزنند. پدافند غیرعامل کمک می‌کند از این اطلاعات محافظت بشود.پس در کل می‌توان چنین گفت که پدافند غیرعامل فقط یک مجموعه اقدامات دفاعی نیست، یک رویکردی است که هدفش کاهش وابستگی به عوامل خارجی و افزایش خوداتکایی است. این موضوع به ویژه در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی خیلی مهم است.

موانع تولید؛ زنجیر‌هایی که باید گسست

وابستگی به خارج در تامین تجهیزات و فناوری‌های دفاعی، پاشنه آشیل امنیت ملی است. موانع تولید، از جمله کمبود فناوری، تحریم‌ها، ضعف زیرساخت‌ها و مشکلات مدیریتی، این وابستگی را تشدید می‌کنند. برای رهایی از این وضعیت، ایران نیازمند یک انقلاب صنعتی در حوزه دفاعی است؛ سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، تسهیل انتقال فناوری، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و رفع موانع بوروکراتیک، گام‌های ضروری در این مسیر هستند.

پدافند غیرعامل؛ سپر نامرئی در برابر تهدید‌ها

پدافند غیرعامل، مجموعه‌ای از اقدامات دفاعی است که بدون استفاده از سلاح، آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها و جمعیت را در برابر حملات کاهش می‌دهد. مقاوم‌سازی تاسیسات حیاتی، پراکنده‌سازی مراکز جمعیتی و صنعتی، ایجاد پناهگاه‌های امن و آموزش عمومی، از جمله مهم‌ترین راهکار‌های پدافند غیرعامل هستند. تجربه جنگ‌ها و بحران‌های اخیر نشان داده است که پدافند غیرعامل، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش خسارات و حفظ توان رزمی کشور داشته باشد.

درس‌هایی از مقاومت؛ از جنگ ۱۲ روزه تا تهدید‌های سایبری

مقاومت ایران در برابر تهدید‌های اسرائیل و دیگر دشمنان، نمونه‌ای از اثربخشی پدافند غیرعامل است. توسعه سامانه‌های دفاعی بومی، ساخت پناهگاه‌های مقاوم در برابر حملات هوایی و موشکی، و کاهش تمرکز زیرساخت‌ها در مناطق استراتژیک، همگی نشان از توجه جدی به این حوزه دارند. با این حال، تهدید‌های نوین، مانند حملات سایبری و جنگ‌های نیابتی، نیازمند رویکرد‌های جدیدی در پدافند غیرعامل هستند.

در دوران اخیر، ایران تلاش کرده است با تقویت پدافند غیرعامل، مقاومت خود را در مقابل حملات احتمالی اسرائیل و دیگر دشمنان، افزایش دهد. این شامل توسعه سامانه‌های دفاعی، ساخت پناهگاه‌های مقاوم، و کاهش تمرکز زیرساخت‌ها در مناطق استراتژیک است.

موانع تولید در کنار پدافند غیرعامل، دو عنصر ضروری برای پایداری و ثبات ملی هستند. مقابله با تهدیدات نوظهور و تقویت مقاومت در برابر تهاجمات، نیازمند کارآمدسازی ساختار‌های داخلی، توسعه فناوری، و اجرای سیاست‌های جامع در حوزه دفاع غیرنظامی است. بر اساس تجربه‌های تاریخی و حملات گذشته، توجه ویژه به مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها و کاهش تمرکز‌های خطرناک، می‌تواند نقش کلیدی در پیروزی‌های غیررسمی و مقاومت ملی ایفا کند.

فرصت‌ها و چالش‌های تولید و آینده دفاعی ایران

ایران با تکیه بر توان داخلی و استفاده از ظرفیت‌های علمی و صنعتی خود، می‌تواند موانع تولید را پشت سر گذاشته و به یک قدرت دفاعی خودکفا تبدیل شود. با این حال، چالش‌هایی مانند تحریم‌های بین‌المللی، کمبود منابع مالی و ضعف مدیریت، همچنان وجود دارند. برای غلبه بر این چالش‌ها، نیازمند یک برنامه جامع و بلندمدت با مشارکت همه بخش‌های کشور هستیم.

موانع تولید و پدافند غیرعامل، دو روی یک سکه هستند. با رفع موانع تولید و تقویت پدافند غیرعامل، ایران می‌تواند استقلال دفاعی خود را تضمین کرده و در برابر تهدید‌های داخلی و خارجی مقاوم‌تر شود. این امر، نیازمند یک تغییر نگرش اساسی در سیاست‌گذاری‌های دفاعی و اقتصادی کشور است؛ توجه به توان داخلی، سرمایه‌گذاری در دانش و فناوری، و مشارکت همه جانبه مردم، کلید موفقیت در این مسیر است.موانع تولید مجموعه عواملی هستند که مانع از رشد و توسعه ساخت داخل تجهیزات و فناوری‌های نظامی و اقتصادی می‌شوند. این موانع شامل مواردی، چون کمبود فناوری‌های روز، تحریم‌های بین‌المللی، نبود زیرساخت‌های مدرن، ضعف در تامین مواد اولیه، کمبود سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی و مشکلات مدیریتی است. این موانع باعث می‌شوند تا کشور‌ها به واردات تجهیزات و فناوری‌های خارجی وابسته شوند که در صورت بروز جنگ، آسیب‌پذیری زیادی ایجاد می‌کند.

پدافند غیرعامل و نقش آن در مقاومت تولید ملی

پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که بدون تکیه بر جنگ فیزیکی نظامی، از تاسیسات، زیرساخت‌ها و ارتش در مقابل تهدیدات و حملات حفاظت می‌کند. مهم‌ترین اصول پدافند غیرعامل شامل مقاوم سازی بناها، طراحی و ساخت سازه‌های مقاوم در برابر انفجار، کاهش تمرکز و تمرکززدایی، ایجاد مخفیگاه‌ها و پناهگاه‌ها، حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی مانند خطوط ترابری، مراکز صنعتی و مخازن سوخت است.

در ایران، بر اساس منابع مختلف، ساخت و توسعه سازه‌های مقاوم در برابر انواع تهدیدات، نقش مهمی در حفظ بقای کشور دارد. نمونه‌هایی مانند قرارگاه‌های فرماندهی، پناهگاه‌های چندمنظوره، و سیستم‌های زیرزمینی نمونه‌های بارز این رویکرد هستند.

انتهای پیام/

نقدینگی، شبه‌پول و تورم؛ تصویر اقتصاد ایران در پایان ۱۴۰۳