به گزارش خبرگزاری آنا، موضوع معافیت طلاب یهودی از خدمت سربازی، یکی از مناقشه‌برانگیزترین موضوعات اجتماعی و سیاسی در رژیم صهیونیستی است. از دهه ۱۹۷۰ به این‌سو، طلاب مدارس دینی (یشیوا) به‌عنوان یکی از ستون‌های سنت‌گرای جامعه یهودی، از خدمت نظامی معاف شده‌اند؛ امری که همواره مخالفت احزاب سکولار را به‌دنبال داشته است.

اما در ماه‌های اخیر، با فشار دادگاه عالی رژیم صهیونیستی و تهدید به لغو خودکار معافیت‌ها، دولت نتانیاهو ناچار شد پیش‌نویس قانونی برای تنظیم وضعیت این گروه تدوین کند؛ پیش‌نویسی که نه‌تنها طلاب، بلکه رهبران معنوی جریان حریدی را نیز خشمگین کرد.

دو حزب اصلی حریدی، یعنی «دیگل هتوراه» (وابسته به جریان لیتایی) و «آگودات یسرائیل» (وابسته به جریان حسیدی)، از همان ابتدا هشدار داده بودند که در صورت عدول دولت از تعهدات خود در قبال "مقام طلاب یهودی"، از کابینه خارج خواهند شد.

این تهدید اکنون عملی شده است.

استعفاهای دومینووار؛ ضربه سیاسی به قلب ائتلاف

شب گذشته، در بیانیه‌ای رسمی و بی‌سابقه، رهبران حزب «دیگل هتوراه» اعلام کردند که به‌دنبال "عدم تحقق تعهدات دولت نسبت به طلاب یهودی"، تمامی نمایندگان آن از ائتلاف حکومتی کناره‌گیری کرده‌اند. این بیانیه که با امضای شخصیت‌هایی چون موشه گفنی، یاکووف اشِر، اوری مک‌لاو، الیاهو بروخی و یتسحاک فینْدرُس همراه بود، بمب خبری در فضای سیاسی اسرائیل ایجاد کرد.

به فاصله چند ساعت، حزب متحد دیگر حریدی، یعنی «آگودات یسرائیل» نیز اعلام کرد که در تبعیت از رهنمودهای شورای عالی دینی خود، از دولت کناره‌گیری می‌کند و وزرای آن از سمت‌هایشان استعفا خواهند داد.

رسانه‌های عبری مانند کانال 12 اسرائیل گزارش دادند که اعضای این احزاب از ریاست مهم‌ترین کمیته‌های کنست از جمله کمیته مالی، کمیته امور داخلی، محیط زیست و رسیدگی به شکایات مردمی نیز استعفا داده‌اند.

مهم‌ترین این استعفاها، کناره‌گیری موشه گفنی از ریاست کمیته مالی بود؛ شخصیتی بانفوذ و استراتژیک که سال‌ها یکی از معماران اصلی سیاست بودجه‌ای اسرائیل به‌شمار می‌رفت.

دولت در لبه تیغ؛ سناریوهای بعدی، بن‌بست یا فروپاشی؟

استعفای هم‌زمان دو حزب حریدی، ائتلاف به‌شدت شکننده نتانیاهو را در وضعیت بی‌سابقه‌ای قرار داده است. ائتلافی که تا پیش از بحران اخیر، ۶۴ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را در اختیار داشت، اکنون به ۶۱ کرسی کاهش یافته؛ حداقل لازم برای حفظ اکثریت پارلمانی.

اگر حزب «شاس» نیز با جریان حریدی همراه شود یا از حمایت ضمنی خود بکاهد، تعداد کرسی‌های فعال دولت به زیر ۵۸ سقوط خواهد کرد؛ سناریویی که عملاً به انحلال کنست و انتخابات زودهنگام منتهی خواهد شد.

نکته مهم آنجاست که استعفاهای حریدی‌ها به‌معنای رأی‌گیری علیه دولت نیست؛ آن‌ها هنوز از رأی دادن برای انحلال کنست خودداری کرده‌اند. به‌عبارت دیگر، دولت فعلاً به‌عنوان یک دولت اقلیت (مینو‌ریتی) باقی می‌ماند، اما نمی‌تواند هیچ قانون مهمی را به تصویب برساند؛ مگر با همراهی احزاب مخالف یا مذاکره‌های فشرده درون‌پارلمانی.

طبق قوانین داخلی رژیم صهیونیستی، اگر در طول ۹۰ روز آینده دولت نتواند تصویب قانون بودجه را نهایی کند یا در هیچ ائتلاف اکثریتی جای نگیرد، کنست به‌صورت خودکار منحل خواهد شد.

واکنش‌ها و پیامدها؛ از کنست تا خیابان‌های اسرائیل

درون کنست

موج واکنش‌ها از سوی احزاب اپوزیسیون مانند «یش عتید»، «مخانیه همملختی» و حتی بخشی از جناح راست میانه به‌راه افتاده است. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، خروج حریدی‌ها را «شکست استراتژیک نتانیاهو» توصیف کرده و خواستار برگزاری انتخابات فوری شده است.

در بدنه دولت

نتانیاهو هنوز به‌طور رسمی واکنشی نداشته اما برخی رسانه‌های عبری اعلام کرده‌اند وی به دیدار اضطراری با رهبران حریدی رفته و تلاش دارد با پیشنهادهایی چون تجدیدنظر در مفاد پیش‌نویس قانون معافیت، آن‌ها را به بازگشت ترغیب کند.
وی تنها ۴۸ ساعت فرصت دارد تا اوری مک‌لاو را پیش از اجرای استعفای رسمی‌اش متقاعد کند.

در رسانه‌ها و خیابان‌ها

مطبوعات عبری همچون یدیعوت اخرونوت، هاآرتص و ماکور ریشون، فضای سیاسی جاری را "بحران اعتماد بین نتانیاهو و شرکای سنتی" توصیف کرده‌اند.
در جامعه اسرائیلی نیز، دوگانگی میان سکولارها و مذهبی‌ها مجدداً پررنگ شده؛ برخی شهروندان، بازنگری در امتیازات معافیت حریدی‌ها را "ضرورتی مدنی" می‌دانند، در حالی‌که حامیان حریدی‌ها آن را "تهاجم به سنت و دین" تلقی می‌کنند.

آیا نتانیاهو تاب تحمل این ضربه را دارد؟

بحران جاری تنها یک اختلاف معمول سیاسی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده فرسایش تدریجی سرمایه سیاسی بنیامین نتانیاهو در میان متحدان سنتی اوست. احزاب حریدی برای دهه‌ها ستون پایدار دولت‌های راست‌گرای اسرائیل بودند، اما اکنون با پشت کردن به دولت، عملاً وضعیت فوق‌العاده‌ای را رقم زده‌اند.

برای نخست‌وزیر، گزینه‌ها محدود است

بازگرداندن حریدی‌ها با امتیازات جدید؟ پرهزینه اما محتمل.
تشکیل ائتلاف جدید با احزاب میانه؟ تقریباً ناممکن به‌خاطر خصومت شدید با لاپید و گانتز.
حفظ دولت اقلیت و عقب‌نشینی از سیاست‌های تند؟ ناپایدار و بی‌نتیجه.
برگزاری انتخابات زودهنگام؟ سناریوی محتمل اما پرریسک؛ زیرا افکار عمومی خسته از تکرار انتخابات‌های بی‌سرانجام است.

در نهایت، دولت فعلی بیش از هر زمان دیگر شکننده و ناپایدار است. اگر نتانیاهو نتواند در روزهای آینده بحران را مدیریت کند، باید خود را برای پایان زودرس دوران صدارتش آماده کند؛ پایانی که نه با رأی مردم، بلکه با طرد شدن از سوی متحدان مذهبی‌اش رقم خواهد خورد.

انتهای پیام/

ترکیب هیات رئیسه کمیسیون‌های مجلس دوازدهم در سال دوم