به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا به نقل از سایت اسلام سیتی، با پیشرفت سریع فناوری‌ها به ویژه هوش مصنوعی، بحث‌هایی درباره اثرات بالقوه آن بر بشریت شکل گرفته است. برخی هوش مصنوعی را راه حلی برای حل مشکلاتی مانند بیماری‌ها و بلایای طبیعی می‌بینند، در حالی که دیگران نگرانی‌هایی درباره پیامد‌های اخلاقی و اجتماعی آن دارند. این مقاله به بررسی نقاط مشترک هوش مصنوعی، فرا انسان گرایی و دیدگاه‌های اسلامی پرداخته و بر لزوم رویکردی متعادل و سنجیده تأکید می‌کند.

نقش هوش مصنوعی در جامعه مدرن

هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری پیشرفته، توانایی ایجاد تحول در جنبه‌های مختلف زندگی انسان را دارد. در قرن بیست و یکم، فناوری اطلاعات به منبعی از قدرت در جوامع تبدیل شده و بر توسعه فرهنگی، رشد اقتصادی، پیشرفت علمی و تکامل اجتماعی تأثیر گذاشته است. استفاده از این فناوری سوالاتی را درباره منابع اطلاعات، دانش انسانی و ارزش‌ها مطرح می‌کند.

متخصصان و دانشمندان مسلمان به دوگانگی هوش مصنوعی آگاه هستند و معتقدند این فناوری هم می‌تواند مفید باشد و هم خطراتی به همراه داشته باشد. آن‌ها بر استفاده انتقادی و انتخابی از این فناوری تأکید دارند. با وجود فواید احتمالی، نگرانی‌هایی هم درباره سوء استفاده از هوش مصنوعی، به ویژه در زمینه ارزش‌های مخالف اصول اسلامی، مانند ارتداد، رادیکالیسم و تروریسم وجود دارد.

مبانی فلسفی: فرا انسان گرایی و هوش مصنوعی

درک زمینه‌های هوش مصنوعی نیازمند آشنایی با فلسفه‌های زیرساختی است که توسعه آن را شکل داده‌اند. فلسفه‌های مدرن غربی مانند عقل گرایی، علم گرایی، مثبت گرایی و فرا انسان گرایی تأثیر زیادی بر روند پیشرفت‌های تکنولوژیک و شکل گیری هوش مصنوعی داشته‌اند. فرا انسان گرایی به‌عنوان یک جنبش فلسفی و فکری، به تحول انسان‌ها به موجوداتی با قابلیت‌های فوق العاده می‌اندیشد و تأکید دارد که این توانمندی‌ها باید از طریق فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی حاصل شود. این فلسفه پرسش‌های اخلاقی و معنوی زیادی را در خصوص ادغام انسان و ماشین مطرح می‌کند.

دیدگاه اسلامی و هوش مصنوعی

اسلام به عنوان یک دیدگاه و روش زندگی، دیدگاه ویژه‌ای درباره نقش انسان و فناوری ارائه می‌دهد. طبق آموزه‌های اسلامی، انسان‌ها مخلوقات خداوند هستند و به عنوان «عبد» (بندگان خدا) و «خلیفه» (جانشین خدا) در زمین وظایف مشخصی دارند. هدف از علم و فناوری در اسلام، کمک به انسان‌ها برای انجام وظایفشان است در حالی که با محیط زیست هماهنگ هستند.

در مقابل، دنیای علم و فناوری مدرن تحت تأثیر فلسفه‌های غربی قرار دارد که تمایل به توسعه بی پایان دارند و این با دیدگاه اسلامی که می‌گوید علم و فناوری باید در راستای خیر انسان‌ها و در چارچوب حقیقت و واقعیت باشد، متفاوت است.
نقطه مشترک هوش مصنوعی و فرا انسان گرایی

هوش مصنوعی فراتر از یک فناوری ساده است. این فناوری نمایانگر یک فلسفه است، به ویژه در زمینه فرا انسان گرایی. فلسفه فرا انسان گرایی بر این باور است که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، به ویژه هوش مصنوعی، انسان‌ها می‌توانند محدودیت‌های زیستی خود را پشت سر بگذارند و به موجوداتی فراتر از انسان تبدیل شوند.

این ادغام فناوری و انسان می‌تواند اثرات عمیقی بر جامعه بگذارد. پرسش‌های اخلاقی، معنوی و وجودی زیادی در این مسیر مطرح می‌شود که در تقابل با آموزه‌های اسلامی قرار دارند.

دانشمندان و متخصصان مسلمان باید فلسفه‌های نهفته در توسعه هوش مصنوعی و اثرات آن بر زندگی انسان‌ها را بشناسند. هوش مصنوعی به خودی خود با اسلام ناسازگار نیست، اما استفاده از آن باید با اصول اخلاقی و معنوی اسلام هماهنگ باشد. بنابراین، نگرانی‌های مرتبط با فرا انسان گرایی باید مورد توجه قرار گیرد و مرز بین استفاده از فناوری برای سلامت و راحتی عمومی و کاشت فناوری در بدن انسان باید مشخص شود.

نگاه اسلام به علم و فناوری

اسلام بر خلاف برخی تصورات نادرست، انسان تشویق به کاوش در طبیعت و کسب دانش می‌کند. دیدگاه اسلامی به علم بر اساس شکرگزاری از خداوند به خاطر نعماتی که به او ارزانی داشت استوار است. اما، تلاش‌های مدرن برای پیشرفت علمی و فناوری اغلب فاقد این بنیاد اخلاقی و روحانی است که موجب انحراف از هدف واقعی علم و فناوری در اسلام می‌شود.

هدف واقعی علم و فناوری در اسلام

از نظر اسلام، هدف از علم و فناوری کمک به بشریت برای حفظ موقعیت حقیقی خود به‌عنوان «عبد» و «خلیفه» است. توسعه علم و فناوری باید در چارچوب حقیقت و واقعیت و بر اساس اصول قرآن و سنت باشد. جست‌و‌جو برای دانش در اسلام هدف عمیق تری دارد: شکرگزاری از خداوند، تسلیم بودن او و پیروی از آموزه‌های الهی.
در نهایت، تقاطع هوش مصنوعی، فرا انسان گرایی و اسلام نیازمند بررسی دقیق و متعادل است. در حالی که هوش مصنوعی فرصت‌هایی برای پیشرفت فراهم می‌آورد، هماهنگ سازی آن با اصول اخلاقی و معنوی اسلام حیاتی است. دیدگاه فرا انسان گرایی که قصد دارد انسان و فناوری را ادغام کند، مفاهیم اساسی اسلامی را به چالش می‌کشد و نیازمند توجه و دقت نظر از سوی اندیشمندان مسلمان است.

انتهای پیام/

فراخوان «دومین جشنواره عکس تهران» منتشر شد