باشگاه خبرنگاران جوان؛ علی محسنی - مراسم نکوداشت استاد الهه خاتمی، نخستین بانوی خوشنویس ایران به همت سازمان زیباسازی شهر تهران و با هدف تجلیل از سال‌ها تلاش، اثرگذاری و نقش پیشگامانه استاد خاتمی در اعتلای هنر خوشنویسی، به‌ویژه در حوزه خط نستعلیق در موزه خوشنویسی ایران برگزار شد.

سخنانی از دل برای بانویی بی‌ادعا

در ادامه، سرکار خانم رضایی، مدیر موزه خوشنویسی ایران، ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان، از برگزاری چنین رویدادی ابراز خرسندی کرد و گفت: «امروز یکی از بهترین مراسم‌هایی است که می‌توانست در این موزه برگزار شود. هرچند گرمای هوا محسوس است، اما ارزش و جایگاه استاد خاتمی به‌قدری والاست که همه با شوق گرد هم آمدیم تا از مقام ایشان تجلیل کنیم.»

وی همچنین متنی از پیش نوشته‌شده را با عنوان ارادتی به استاد خاتمی قرائت کرد: «استاد الهه خاتمی چهره‌ای درخشان، بی‌ادعا و در عین حال تاریخ‌ساز در عرصه خوشنویسی معاصر ایران هستند. ایشان تنها یک خوشنویس چیره‌دست نیستند بلکه الگویی‌اند از هنر همراه با اخلاق، استادی با فروتنی و تجربه آمیخته با مهر. خوشنویسی برای ایشان تنها نوشتن نیست، بلکه نجوا با خالق و تمرینی برای صبر، دقت و صفاست.»

از کلاس تا فرهنگ‌سازی، از قلم تا ماندگاری

در بخش دیگری از مراسم، با اشاره به سال‌ها فعالیت آموزشی استاد خاتمی در کلاس‌های خوشنویسی، نقش ایشان در پرورش نسل تازه‌ای از بانوان هنرمند مورد تقدیر قرار گرفت: «ایشان در روزگاری به این جایگاه رسیدند که حضور بانوان در فضای رسمی خوشنویسی محدود و پرچالش بود، اما با سلوک متین و اخلاق انسانی، نه تنها دروازه این عرصه را گشودند بلکه احترام همگان را نیز برانگیختند.»

علیرضا نادعلی، رئیس کمیته هنری شورای اسلامی شهر تهران، در آیین تجلیل از استاد خوشنویسی، سرکار خانم خاتمی، با تأکید بر جایگاه والای هنر و معلمی، از ضرورت توجه مضاعف به بانوان هنرمند سخن گفت و خواستار تقویت پیوند نسل امروز با ریشه‌های هویتی و هنری شد.

در ادامه مراسم بزرگداشت سرکار خانم خاتمی، بانوی هنرمند و نخستین زن ایرانی که موفق به دریافت درجه استادی در خط نستعلیق شده است، علیرضا نادعلی، رئیس کمیته هنری شورای اسلامی شهر تهران، به ایراد سخن پرداخت.

وی با اشاره به آثار هنری این استاد پیشکسوت که در موزه خوشنویسی تهران به نمایش درآمده‌اند، حضور در این جمع را فرصتی مغتنم دانست و اظهار داشت: «ما به‌عنوان خادمان حوزه فرهنگ و هنر در مدیریت شهری وظیفه داریم در تسهیل و حمایت از جریان‌های مردمیِ فرهنگی و هنری، پیش‌قدم باشیم.»

خط نستعلیق، پل اتصال نسل امروز با هویت فرهنگی

نادعلی با اشاره به کارکردهای معنوی و تمدنی خوشنویسی، به‌ویژه خط نستعلیق، آن را یکی از موثرترین ابزارها در پیوند نسل امروز با گنجینه ادب و هنر ایران دانست. او افزود: «در دورانی که هجمه‌های فرهنگی و محتوای فضای مجازی گاه ما را از ریشه‌هایمان دور می‌کند، این خط می‌تواند به‌عنوان یک واسطه هویتی نقش‌آفرین باشد.»

خاتمی؛ معلمی فراتر از هنر

در بخش دیگری از سخنان خود، نادعلی از دیدار اخیرش با استاد خاتمی و دیگر استادان خوشنویسی یاد کرد و با ذکر خاطره‌ای از استاد سلحشور، گفت: «بیش از ویژگی‌های فنی، جایگاه معلمی ایشان ستودنی است؛ لبخندها و همراهی‌های بی‌ادعای ایشان با هنرجویان، یادآور آموزگاری ناب در ساحت هنر است.»

او تأکید کرد: «امیدوارم دختران این سرزمین شاگردی چنین بانوان بزرگی را تجربه کنند و ما نیز در مقام مسئول، وظیفه‌ داریم زمینه‌ساز حضور پررنگ‌تر بانوان در عرصه فرهنگ و هنر باشیم.»

ضرورت حمایت ویژه از بانوان هنرمند

رئیس کمیته هنری شورای شهر در پایان ضمن اشاره به فرمایشات رهبر انقلاب درباره نقش محوری زنان، خاطرنشان کرد: «ما نباید اجازه دهیم گروه‌های غرب‌زده و فمینیستی سخنگوی حقوق زنان ایرانی باشند؛ بلکه باید با برنامه‌ریزی درست، ظرفیت‌های داخلی را فعال کنیم و افتخارات بانوان هنرمند را به نسل‌های آینده معرفی نماییم.»

نادعلی در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد موزه خوشنویسی با همکاری نهادهای مرتبط به بستری پویا برای گسترش هنر ایرانی در سطح شهر تبدیل شود و سلیقه بصری جامعه را ارتقا دهد.

تجلیل از بانوی خوشنویس، ستایش از ایران فرهنگی در آیینه هنر اصیل

محمد حسن ایوبی، مشاور عالی وزیر میراث فرهنگی و رئیس مرکز امور بین‌الملل این وزارتخانه، در ادامه آیین بزرگداشت بانو الهه خاتمی با تأکید بر نقش هنر خوشنویسی در شناساندن تمدن ایرانی به جهانیان، از تلاش‌های این بانوی خوشنویس در ترویج فرهنگ ایرانی در سطح بین‌الملل تجلیل کرد.

ایوبی در این مراسم با اشاره به نگاه عمیق و پرمهر بانو خاتمی به هنر خوشنویسی، تأکید کرد: «برخی از خدمات و تلاش‌ها، ما‌به‌ازایی ندارند؛ چون خود آن خدمت ارزش است، و سرکار خانم خاتمی نیز از همین جنس است.» او با ستایش از سال‌ها تلاش استاد خاتمی در عرصه هنر اصیل ایرانی، خاطرنشان کرد که در زمان رسیدن ایشان به درجه استادی، تعداد بانوان خوشنویس انگشت‌شمار بود، اما امروز با پرورش نسل جدید، این هنر در سراسر ایران گسترش یافته است.

رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت میراث فرهنگی با اشاره به اینکه خوشنویسی زبانی جهانی است، گفت: «ما از معدود تمدن‌هایی هستیم که تفکر را به هنر تبدیل کرده‌ایم؛ هنری که نماد خرد و اندیشه است.» ایوبی ادامه داد: «هنر خوشنویسی به‌خاطر زیبایی‌اش توانسته بدون نیاز به ترجمه، دل بسیاری از اروپایی‌ها را ببرد. حتی گروهی از علاقه‌مندان در فرانسه زبان فارسی را به شوق این هنر آموخته‌اند.»

خوشنویسی؛ هویت فرهنگی ایران/ هشدار درباره رقابت منطقه‌ای برای تصاحب خوشنویسی ایرانی

او ثبت هنر پاسداشت خوشنویسی در یونسکو را نشانه جایگاه جهانی این هنر دانست و افزود: «این ثبت به‌معنای ثبت مردمی است که این هنر را به نسل‌های بعدی منتقل کرده‌اند، و شما، استاد خاتمی، یکی از آنان هستید. این افتخار نه‌تنها برای شما بلکه برای کل ایران است.»

ایوبی با اشاره به رقابت برخی کشورهای منطقه برای مصادره هویت خوشنویسی ایرانی گفت: «در یونسکو شاهد تلاش کشورهایی مانند ترکیه برای ثبت هنرهایی بوده‌ام که ریشه در ایران دارند. این رقابت‌ها جدی است و نیازمند هوشمندی و مراقبت از سوی مدیران فرهنگی ماست.»

زنان؛ کارگردانان قرن بیست‌و‌یکم

در بخش پایانی سخنان خود، ایوبی با ارجاع به پژوهش‌های جامعه‌شناختی درباره نقش زنان در قرن جدید اظهار داشت: «برخلاف قرن نوزدهم که دوران ماشین و صنعت و سلطه عقلانیت مردانه بود، قرن بیست‌ویکم قرن روابط انسانی، عاطفه و احساس است. قرنی که زنان در آن نقش‌آفرین اصلی‌اند و استادانی همچون خانم خاتمی در این مسیر درخشیده‌اند.»

او در پایان گفت: «کارهای خانم خاتمی را دوست داریم، نه فقط به‌خاطر زیبایی هنری‌شان، بلکه به‌خاطر آن‌که اخلاق، فروتنی و بزرگی شخصیت ایشان در آثارشان متجلی است. به ایشان، به جامعه هنری و به ایران عزیزمان بابت وجود چنین ستاره‌هایی تبریک می‌گوییم.»

تجلیل از نخستین بانوی استاد خوشنویس در ایران؛ الهه خاتمی الگویی درخشان برای جامعه هنری است

مدیرعامل انجمن خوشنویسان ایران در مراسم نکوداشت استاد الهه خاتمی، از یک عمر تلاش و فعالیت‌های هنری و آموزشی وی تجلیل کرد.

در ادامه مراسم، مدیرعامل انجمن خوشنویسان ایران با ابراز احترام و قدردانی از مقام علمی و هنری این بانوی خوشنویس، وی را یکی از چهره‌های ماندگار و تأثیرگذار در هنر خوشنویسی معاصر خواند.

الگویی کم‌نظیر برای جامعه هنری

مدیرعامل انجمن خوشنویسان گفت: «بنده تنها به نمایندگی از جامعه خوشنویسی در این مراسم حضور دارم تا از زحمات استاد الهه خاتمی قدردانی کنم. حدود ۳۵ سال پیش، زمانی که تازه خوشنویسی را آغاز کرده بودم، با آثار فاخر ایشان در یک نمایشگاه آشنا شدم. از همان زمان، کیفیت بالای آثارشان بر من و بسیاری از علاقه‌مندان خوشنویسی تأثیر گذاشت.»

وی افزود: «استاد خاتمی نه‌تنها نخستین بانوی استاد خوشنویس در ایران هستند، بلکه در شیوه‌های مختلف خوشنویسی آثار ارزشمندی خلق کرده‌اند. برپایی نمایشگاه‌های متعدد، تربیت هنرجویان فراوان و بیش از سه دهه تدریس منظم، بخشی از کارنامه درخشان این بانوی هنرمند است.»

خانواده‌ای فرهنگی و هنری

در بخش دیگری از سخنان خود، وی از خانواده استاد خاتمی و همسرشان استاد فلسفی نیز یاد کرد و گفت: «این خانواده هنرمند، یکی از نمونه‌های کم‌نظیر برای جامعه فرهنگی و هنری کشور ما هستند. هر دو عزیز، سال‌ها در عرصه هنر و خوشنویسی تلاش کرده‌اند و منش و فعالیت‌هایشان قابل ستایش است.»

مدیرعامل انجمن خوشنویسان همچنین از سازمان زیباسازی و موزه خوشنویسی برای برپایی این مراسم قدردانی کرد و گفت: «چنین مراسم‌هایی موجب دلگرمی هنرمندان و تداوم انگیزه در آنان می‌شود. نسل جوان نیز درمی‌یابد که تلاش هنری در این کشور بی‌پاسخ نخواهد ماند.»

وی در پایان از حضور پرشور هنرمندان و اعضای جامعه خوشنویسی در این آیین تقدیر کرد و ابراز امیدواری کرد که «سایه استاد خاتمی و خانواده فرهیخته‌شان سال‌های سال بر سر هنر خوشنویسی این مرز و بوم باقی بماند».

تجلیل از جایگاه بانوان خوشنویس در مراسم بزرگداشت الهه خاتمی

در این مراسم با حضور جمعی از فرهیختگان و هنرمندان در موزه خوشنویسی تهران، استاد الهه خاتمی از نخستین بانوان استاد خوشنویسی ایران، ضمن تشکر از برگزارکنندگان مراسم، بر ضرورت تداوم توجه به هنر بانوان و پاسداشت تلاش‌های نسل‌های پیشین تأکید کرد.

الهه خاتمی در ابتدای سخنان خود با ابراز قدردانی از اساتید، بانوان و آقایانی که در این مراسم حضور یافته بودند، گفت: «به رسم میزبانی خدمت رسیدم تا سپاس خود را از همراهی و همدلی شما در این روزهای گرم و پرمشغله ابراز کنم. مطمئنم بخشی از این حضور به خاطر محبت‌تان به بنده است، اما بخش مهم‌تر آن دغدغه‌ای است که برای فرهنگ و هنر این سرزمین، به‌ویژه هنر بانوان و بانوان خوشنویس، دارید.»

او تأکید کرد که این مراسم باید سرآغاز حرکتی تازه در قدردانی از بانوان هنرمند باشد و افزود: «امیدوارم که برنامه امروز، که نخستین آن‌ها بود، آخرین‌شان نباشد.»

پیشکش مراسم به بانویی فرهیخته

خاتمی در ادامه با اشاره به پشتوانه خانوادگی خود، مراسم را به زنده‌یاد بانو احترام‌السادات میرطاهری، تقدیم کرد و گفت: «او از معدود زنان تحصیل‌کرده دهه بیست بود، زنی توانمند و خستگی‌ناپذیر که به تربیت و آموزش کودکان جامعه باور داشت و به‌همین‌سبب کودکستانی تأسیس کرد.»

وی ادامه داد: «اگر امروز در کنار ما بود، با اشک شوق از ته دل می‌گفت: دخترم، امروز قد کشیدم.»

خاتمی در بخش دیگری از سخنانش از همراهی استاد امیراحمد فلسفی (همسر خود) و دخترشان بهار فلسفی نیز یاد کرد و گفت: «در تمام این سال‌ها با اعتقاد به ترویج هنر اصولی، پا به پای هم تلاش کردیم.»

او همچنین از مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران، مدیر محترم موزه خوشنویسی و دیگر مسئولان اجرایی مراسم به‌ویژه سرکار خانم باقری و استاد میرحسینی بابت برگزاری این رویداد فرهنگی، صمیمانه قدردانی کرد.

شعری از دست‌ها و پیوند مهر و هنر

خاتمی سخنان خود را با خوانش قطعه‌ای شاعرانه درباره جایگاه دست‌ها به پایان رساند که در بخشی از آن آمده بود:

«دست گنجینه مهر و هنر است

خواه بر پرده ساز

خواه در یاری ناز

خواه در ساختن فردایی...

شرف دست همین بس که نوشتن با اوست.

تقدیر ویژه از استاد الهه خاتمی با امضای شهردار تهران

در بخش اصلی مراسم، از استاد الهه خاتمی به‌عنوان نخستین بانوی استاد در خط شکسته با اهدای لوح تقدیر امضاشده توسط شهردار تهران، علیرضا زاکانی تجلیل شد. در این لوح آمده بود: «به پاس چند دهه آفرینش هنری و تلاش برای آموزش و اعتلای هنر خوشنویسی، این لوح تقدیم می‌شود. عمرتان افزون باد.»

همچنین تصویری هنری از استاد خاتمی، به احترام دستی که نوشت و آموخت و از عشق بازنایستاد، از سوی سازمان زیباسازی شهر تهران و دیگر نهادهای هنری به ایشان اهدا شد. استاد خاتمی از چهره‌های الهام‌بخش و ماندگار در عرصه خوشنویسی بانوان ایران محسوب می‌شود.

هدایایی نیز از سوی انجمن خوشنویسان، موزه ملی ملک و شاگردان استاد فلسفی به استاد خاتمی اهدا شد. همچنین از طرف انجمن خوشنویسان، یادگاری به ایشان تقدیم شد.

تقدیر از بانوان خوشنویس دیگر

در ادامه این آیین، از چند تن از بانوان خوشنویس برجسته که آثارشان در نمایشگاه «آفتاب» به نمایش درآمده بود، نیز تجلیل به‌عمل آمد. این بانوان شامل:

سرکار خانم شرکا از چهره‌های برجسته خوشنویسی بانوان ایران

سرکار خانم شهرزاد قانون نجفی

سرکار خانم مریم فیض‌پور

سرکار خانم فرشته عالی‌یزدی

سرکار خانم فاطمه کاشانی

هر یک از این هنرمندان با حضور در صحنه و دریافت هدایا، مورد تشویق حضار و دیگر اساتید قرار گرفتند. آثار این هنرمندان بخشی از نمایشگاه «آفتاب» بود که به نمایش آثار خوشنویسی بانوان اختصاص داشت.

نکوداشت الهه خاتمی؛ تجلیل از نخستین بانوی خوشنویس ایران در موزه خوشنویسی