در حاشیه نمایشگاه کتاب، سید جمال هادیان طبایی زواره، مدیرعامل انتشارات علمی‌فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر با توضیح برنامه‌های این انتشارات برای نمایشگاه کتاب و تازه‌ترین آثارشان گفت: همان‌طور که می‌دانید، این انتشارات در سال ۱۳۳۳ تأسیس شده و هم‌اکنون هفتادمین سالگرد تأسیس آن را جشن می‌گیریم. این انتشارات تاکنون قریب به پنج هزار جلد کتاب منتشر کرده است که اغلب آن‌ها کتاب‌های مرجع هستند و در دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند یا مورد استفاده فرهیختگان، نویسندگان، مؤلفان، مترجمان و مصنفان قرار می‌گیرند.

وی افزود: انتشارات علمی‌فرهنگی از شهرت بین‌المللی برخوردار است، چرا که از پیش از انقلاب با ناشران بین‌المللی همکاری داشته است. بعید می‌دانم فردی اهل کتاب و مطالعه باشد و در منزل خود از کتاب‌های این انتشارات استفاده نکرده باشد، به‌ویژه در حوزه‌های علوم انسانی و هنر. به هر حال، این انتشارات در طول هفت دهه فعالیت خود، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است. اما همچون شجره‌ای طیبه، الحمدلله پژمرده نشده و اگرچه گاه کم‌برگ و بار شده، دوباره سرزندگی یافته و احیا شده است.

هادیان ادامه داد: امسال در نمایشگاه کتاب با ۶۰۰ عنوان کتاب حضور یافتیم و ۵ عنوان جدید را نیز رونمایی کردیم که مهم‌ترین آن‌ها «فلسفه انفورماسیون» و «تاریخ ادیان» هستند. همچنین برای چهار کتاب دیگر که به مناسبت‌های ۶۰، ۶۵، ۴۰ و ۳۵ سالگی انتشارشان رسیده‌اند، مراسم جشن تولد برگزار کردیم.

چاپ محدود آثار موزه‌ای در علمی و فرهنگی؛ ۶۰۰ کتاب در «سال طلوع دوباره»

او در اشاره به نهج البلاغه ترجمه سید جعفر شهیدی گفت: همچنین، نهج‌البلاغه با ترجمه سید جعفر شهیدی را که به سی و پنجمین سالگرد انتشار خود می‌رسد، با طراحی جدید، جلد متفاوت و اثری هنرمندانه که به روش چاپ سیلک و به صورت دستی روی پارچه اجرا شده است، عرضه خواهیم کرد. علاوه بر این، یک کیف پارچه‌ای همراه کتاب ارائه می‌شود که آن نیز با چاپ سیلک روی نوعی کتان خشن طراحی شده تا یادآور لباس مولا علی (علیه‌السلام) باشد.

وی افزود: امسال انتشارات علمی‌فرهنگی، همگام با پیشرفت‌های خود، از دستیار هوش مصنوعی اختصاصی‌اش به نام آریو رونمایی کرده است. در حال حاضر، در فاز اول، آریو می‌تواند هزار جلد کتاب را به شما معرفی کند، به پرسش‌های شما پاسخ دهد، راهنمایی‌های لازم را ارائه کند و در صورت عدم وجود کتاب مورد نظرتان، آثار مشابه را پیشنهاد دهد. این سامانه هر روز هوشمندتر می‌شود و در فازهای بعدی، امکان فروش کتاب و پیوستن سایر ناشران نیز فراهم خواهد شد. این تجربه موفق که طی چند ماه گذشته توسعه یافته، هم‌اکنون رونمایی شده و با یاری خداوند، به پیشرفت خود ادامه خواهد داد.

او در ادامه گفت: شورای علمی انتشارات علمی‌فرهنگی با تصویب تعداد قابل توجهی از کتاب‌های جدید، سال ۱۴۰۴ را به عنوان سال طلوع دوباره این انتشارات نامگذاری کرده است. این عنوان که در تابلوهای ورودی غرفه نیز قابل مشاهده است، نمادی از تحول و بازگشت به جایگاه اصلی پس از دوره‌ای از رکود نسبی می‌باشد. طراحی متفاوت غرفه امسال در مقایسه با سال‌های گذشته نیز گواه این تحول است.

وی افزود: در راستای این تحول، فعالیت‌های بین‌المللی انتشارات با چندین کشور از جمله قطر، هندوستان، کنیا و ترکیه آغاز شده و مذاکراتی در این زمینه انجام پذیرفته است. امیدواریم با یاری خداوند متعال و تلاش مجموعه، شاهد بازگشت این نهاد فرهنگی به جایگاه شایسته خود در عرصه ملی و بین‌المللی باشیم. انتشارات علمی و فرهنگی با سابقه هفتاد ساله در عرصه نشر، همواره یکی از محورهای اصلی فعالیت خود را ترجمه آثار ارزشمند از زبان‌های مختلف به فارسی قرار داده است. هم‌اکنون گام بلند دیگری در این مسیر برداشته شده و وارد مرحله نوینی تحت عنوان ترجمه معکوس شده‌ایم. در این طرح پیشرو، با همکاری ناشران و مؤسسات معتبر بین‌المللی، در حال انتخاب و مذاکره برای بازگرداندن آثار فاخر فارسی به زبان‌های دیگر هستیم.

هادیان ادامه داد: بر این باوریم که پس از هفت دهه فعالیت فرهنگی، زمان آن فرا رسیده که از حالت واردکننده صرف آثار خارجی خارج شده و به عنوان صادرکننده فرهنگ و اندیشه ایرانی-اسلامی در عرصه جهانی ظاهر شویم. خوشبختانه زیرساخت‌های لازم برای این تحول عظیم فراهم گردیده و در سال جاری، ان شاءالله شاهد برداشتن گام‌های بلند و مؤثری در این زمینه خواهیم بود. این کار، نه تنها موجب معرفی گنجینه‌های فرهنگی ایران به جهانیان خواهد شد، بلکه تحولی اساسی در نقش آفرینی کشور در عرصه‌های بین‌المللی نشر ایجاد خواهد کرد.

او با توضیح پروژه چاپ موزه‌ای کتاب‌های نفیس گفت: انتشارات علمی و فرهنگی در راستای حفظ و احیای گنجینه‌های فرهنگی ایران، گام بلند دیگری برداشته و برای نخستین بار در کشور، طرح چاپ محدود آثار موزه‌ای را کلید زده است. این طرح نوآورانه به آثار نفیسی اختصاص دارد که به دلیل هزینه‌های سنگین چاپ، تاکنون امکان انتشار نیافته و جامعه فرهنگی از دیدن آنها محروم بوده‌اند.

وی افزود: در این طرح ویژه، مرکز تخصصی چاپ محدود آثار موزه‌ای تأسیس خواهد شد که ویژگی‌های منحصر به فردی دارد: چاپ در تیراژ بسیار محدود (حدود ۱۰۰ نسخه است و ادیشن دارد)، تنها یکبار چاپ می‌شود، ارزش موزه‌ای آثارحفظ می‌شود. در این مسیر ما از فناوری‌های پیشرفته چاپ و صحافی استفاده می‌کنیم که البته کمی زمان بر است. الان نمی‌توانم اسم ببرم از این کتاب‌ها ولی این نوید را می‌دهم که یکی از آن‌ها یک قرآن نفیس ۶۰۰ ساله، و باقی متون ادبی ارزشمند هستند؛ که مراحل فنی پیچیده‌ای شامل عکاسی حرفه‌ای، تفکیک رنگ و چاپ ویژه را طی می‌کنند.

او در ادامه گفت: این کار، گام مهمی در جهت حفظ میراث مکتوب ایران و معرفی گنجینه‌های فرهنگی به جامعه نخبگان در جهان و همچنین ایجاد ارزش افزوده برای آثار نفیس و توسعه صنعت چاپ هنری در کشور است. انتشارات علمی و فرهنگی با بهره‌گیری از تجارب هفتادساله خود، متعهد به اجرای این طرح با بالاترین استانداردهای جهانی است. ان شاءالله این اقدام، زمینه‌ساز معرفی هرچه بهتر فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی به جهانیان خواهد بود.

چاپ محدود آثار موزه‌ای در علمی و فرهنگی؛ ۶۰۰ کتاب در «سال طلوع دوباره»

هادیان در زمینه اقتصاد نشر نیز توضیحاتی داد و گفت: انتشارات علمی و فرهنگی با درک ضرورت تحول در مدل اقتصادی فعالیت‌های فرهنگی، توجه ویژه‌ای به اقتصاد فرهنگ و هنر معطوف داشته است. ما باور داریم که بدون توجه به این اصل حیاتی، تمامی اهداف و مأموریت‌های سازمان‌های فرهنگی ناتمام خواهد ماند. رویکرد جدید مدیریتی در این انتشارات، تحولی اساسی در نگرش به مقوله تولید محتوا ایجاد کرده است. در این انتشارات دیگر محتوای تولید شده فقط متن و مکتوب نیست، این محتوا می‌تواند فیلم، صوت یا تصویر و یا دیجیتال باشد. به همین خاطر ما مرکز تخصصی تولید محتوا را پیش بینی کرده ایم برای راه‌اندازی پلتفرم‌های تخصصی محتوایی و ایجاد واحد تولید آثار اقتباسی و بهره‌گیری از هنرمندان مجرب در تولیدات چندرسانه‌ای.

وی افزود: این تحول ساختاری که با برنامه‌ریزی دقیق در حال اجراست، انتشارات علمی و فرهنگی را به نهادی پیشرو در عرصه تولید محتوای فرهنگی تبدیل خواهد کرد. ما بر این باوریم که تلفیق محتوا و اقتصاد فرهنگ می‌تواند ضمن حفظ اصالت‌های فرهنگی، پویایی و استمرار فعالیت‌های این نهاد را تضمین نماید. ان شاءالله با اجرای این طرح‌ها، انتشارات علمی و فرهنگی بتواند نقش بی‌بدیلی در اعتلای فرهنگ ایرانی-اسلامی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی ایفا نماید.

او در ادامه گفت: همانطور که گفتم انتشارات علمی و فرهنگی در آستانه تحولی بزرگ قرار گرفته است. در این مسیر، حضور و همراهی شما عزیزان در رسانه‌ها برای ما بسیار حیاتی است. ببینید، مشکل اصلی ما اینجاست که نسل جدید آنطور که باید با پیشینه و هویت این انتشارات آشنا نیست. اینجا جایی است که نقش رسانه‌ها پررنگ می‌شود. از طرفی، بسیاری از طرح‌های نوین ما نیاز به بازتاب رسانه‌ای دارد تا به جامعه مخاطب معرفی شود.

هادیان افزود: من صریحاً اعلام می‌کنم هر نویسنده، مترجم یا ناشر جوانی که اثر ارزشمندی دارد اما امکان چاپ آن را ندارد، می‌تواند به ما مراجعه کند. ما در شورای علمی، تمامی آثار دریافتی را با دقت بررسی می‌کنیم و به بهترین‌ها فرصت چاپ می‌دهیم. این یک تعارف نیست. ما واقعاً آماده‌ایم با رویکردی برادرانه و پدرانه، از چاپ آثار فاخر حمایت کنیم. نمونه‌اش همین پروژه چاپ محدود آثار موزه‌ای است که برای اولین بار در ایران اجرا می‌شود.

ارتقا علوم انسانی از برنامه‌های آتی دانشگاه تهران خواهد بود