باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - از اواسط آوریل، دیپلماسی میان ایران و ایالات متحده وارد فاز تازه‌ای شده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، پس از هفت سال توقف مذاکرات مستقیم، در رویکردی سنجیده و مشروط، اعلام کرده‌اند که در صورت رعایت خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران، امکان حصول توافق جدید با آمریکا وجود دارد. هرچند دور چهارم مذاکرات در عمان هنوز به توافق نهایی نرسیده، اما اراده سیاسی طرفین برای ادامه گفت‌و‌گو‌ها روشن است.

از تقابل به تعامل: تصمیمی عقلانی در سایه مصالح ملی

در سال ۲۰۱۹ و پس از خروج یک‌جانبه دولت ترامپ از برجام، رهبر انقلاب مذاکره با رئیس‌جمهور وقت آمریکا را به دلیل بی‌اعتمادی به سیاست‌های آن دولت رد کردند. با این حال، شرایط متحول منطقه‌ای و بین‌المللی، ضرورت بازنگری در روش‌ها برای حفظ منافع ملت ایران را پیش آورده است. امروز، جمهوری اسلامی ایران با هوشمندی دیپلماتیک، مسیر تعامل مشروط را انتخاب کرده تا ضمن حفظ عزت ملی، از گسترش بحران جلوگیری شود.

پویایی مذاکرات: گفت‌و‌گو با تکیه بر منافع مشترک

بر بستر این مذاکرات، یک واقعیت غیرقابل انکار وجود دارد: ایران تاکید کرده است به‌دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست و تنها خواهان استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای در چارچوب حقوق قانونی خود است. در مقابل، آمریکا مدعی است هدفش جلوگیری از اشاعه سلاح هسته‌ای است. جمهوری اسلامی ایران در موضعی منسجم، با تکیه بر اصولی روشن، وارد این مذاکرات شده و هدف آن نیز پیشگیری از درگیری و حفظ ثبات در منطقه است.

جامعه ایران: انسجام در پشت دیپلماسی واقع‌گرا

هرچند برخی جریان‌های منتقد، مذاکره با آمریکا را اقدامی دشوار می‌دانند، اما افکار عمومی در ایران، به‌ویژه در میان نخبگان اقتصادی و اقشار آسیب‌دیده از تحریم‌ها، از رویکرد دیپلماتیک استقبال کرده‌اند. در فضای کنونی، حمایت بخش‌های مختلف حاکمیت از گفت‌و‌گو، نشانه‌ای از هم‌سویی داخلی برای مدیریت هوشمندانه چالش‌هاست.

نقش دیپلماسی: ابزار جلوگیری از جنگ، نه فقط حل اقتصاد

رهبر انقلاب بار‌ها تأکید کرده‌اند که مذاکره برای جلوگیری از جنگ و کاهش تهدیدات دشمنان است، نه صرفاً بهبود وضع معیشتی. ایشان هوشمندانه هشدار داده‌اند که حتی توافق جدید، به معنای لغو فوری و گسترده همه تحریم‌ها نخواهد بود، مگر آنکه اراده واقعی از سوی طرف آمریکایی وجود داشته باشد.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان رکن امنیتی و راهبردی کشور، با نگاه استراتژیک از دیپلماسی پشتیبانی می‌کند، مشروط بر آنکه منافع ملی و امنیت جمهوری اسلامی حفظ شود. پذیرش اصل مذاکرات از سوی سپاه به‌معنای تغییر در اصول ایدئولوژیک نیست، بلکه نشانگر هوشمندی در استفاده از ابزار‌های مختلف برای دفاع از کشور است. در عین حال، آمادگی برای دفاع در صورت شکست مذاکرات، همچنان حفظ شده است.

موضع رسمی رهبر انقلاب و هماهنگی کامل با نهاد‌های مختلف از جمله سپاه، نشان‌دهنده یک انسجام ساختاری در سیاست خارجی است. مذاکرات توسط چهره‌هایی همچون دکتر عباس عراقچی در حال پیگیری است که مورد اعتماد سطوح بالای نظام هستند. تأکید دفتر رهبری بر هوشیاری نهاد‌های امنیتی در صورت شکست دیپلماسی، تبیین‌کننده سیاست بازدارندگی همراه با گفت‌وگوست.

جناح‌های عملگرا: تقویت مسیر گفت‌و‌گو در چارچوب نظام

جریان‌های عمل‌گرا و کارشناسی، با درک ضرورت تحرک دیپلماتیک، از مسیر جدید حمایت کرده‌اند. رئیس‌جمهور دکتر مسعود پزشکیان و تیم او، در هماهنگی با رهبری، سیاست تعامل فعال را پیگیری می‌کنند. این سیاست نه از موضع ضعف، بلکه از جایگاه اقتدار مبتنی بر ثبات داخلی و توان بازدارندگی اتخاذ شده است.

دولت پزشکیان اعلام کرده که به نظر رهبر انقلاب درباره حفظ قالب مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا احترام می‌گذارد. این موضع‌گیری، علاوه بر تأمین مصالح ملی، امکان حفظ استقلال دیپلماسی ایران را نیز تضمین می‌کند. هم‌زمان، تماس‌های کارشناسی با طرف آمریکایی در قالب مذاکرات چندجانبه یا میانجی‌گرانه همچنان ادامه دارد.

جمع‌بندی: دیپلماسی مسئولانه در برابر چالش‌های پرمخاطره

تحرک تازه دیپلماتیک ایران، حاصل جمع‌بندی دقیق شرایط منطقه‌ای، فشار‌های تحریمی، و تحولات سیاست جهانی است. رهبر انقلاب، در اقدامی حساب‌شده، راهی را گشوده‌اند که نه‌تنها از شدت بحران‌ها می‌کاهد، بلکه از موضع عزت و اقتدار قابل پیگیری است. موفقیت این روند، به استمرار وحدت داخلی، هوشیاری در برابر خدعه‌ها، و تعهد عملی طرف مقابل بستگی دارد.

منبع: فارن پالیسی

تحول دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن: درایت و ابتکار سنجیده رهبری ایران در مواجهه با شرایط پیچیده