خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: سید هاشم صفی‌الدین که از نظر ظاهری به دلیل قرابت نسبی شباهت زیادی به شهید سید حسن نصرالله داشت از سال‌ها پیش عنوان جانشین احتمالی وی مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته بود. سیدهاشم به عنوان یار دیرین سید شهدای مقاومت از دوران جهادی تا زمان شهادتش ریاست شورای اجرایی حزب‌الله را بر عهده داشت.

سید هاشم صفی‌الدین، که ۱۶ سال پیش از سوی رسانه‌ها به عنوان جانشین احتمالی سید حسن نصرالله مطرح شده بود، در روز جمعه چهارم اکتبر (سیزدهم مهرماه ۱۴۰۳) در حمله هوایی صهیونیست‌ها به بیروت، به شهادت رسید.

هاشم صفی‌الدین پسر دایی سید حسن نصرالله بود. برادرش عبدالله صفی‌الدین به عنوان نماینده حزب‌الله در ایران همچنان مشغول فعالیت است و پسرش رضا صفی‌الدین همسر زینب سلیمانی و داماد شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی است.

یار دیرین نصرالله از میادین جهاد تا شهادت؛ سید هاشم صفی الدین که بود؟

سال‌های آغازین

سید هاشم صفی‌الدین، در سال ۱۳۴۳ شمسی برابر ۱۹۶۴ میلادی در روستایی در جنوب لبنان و در خانواده‌ای پرنفوذ و مشهور به دنیا آمد. صفی‌الدین در سال ۱۹۸۳ میلادی، پیش از رفتن به قم برای تحصیل علوم دینی، با دختر سید محمدعلی امین، از اعضای مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان ازدواج کرد.

او در دهه ۱۹۸۰ میلادی برابر ۱۳۷۲ شمسی به همراه خویشاوند خود حسن نصرالله برای تحصیل علوم دینی راهی شهر قم شد.

وی پیش از این نیز در حوزه علمیه نجف درس می‌خواند. با فراخوان سید حسن نصرالله او راهی لبنان شد تا در هرم قدرت حزب‌الله، نقش‌آفرینی کند.

صفی‌الدین در دوره تحصیل در قم از تفکر سیاسی پیرامون نظریه ولایت فقیه که توسط امام خمینی مطرح شده بود، تأثیر پذیرفت. وی در یکی از کتاب‌های خود به این نظریه پرداخت.

پیوستن به حزب‌الله

او از زمان تأسیس گروه مقاومت اسلامی حزب‌الله لبنان در سال ۱۹۸۲ عضو این گروه بود. هاشم صفی‌الدین در ایران آموزش‌های حوزوی خود را گذراند و از سال ۱۹۹۲ ریاست شورای اجرایی این گروه را به دست گرفته بود.

هاشم صفی‌الدین یکی از هفت عضو شورای مشورتی تصمیم‌گیرنده حزب‌الله لبنان بود و در شورای اجرایی نیز بخش‌های مهمی از فعالیت‌های این گروه را اداره می‌کرد. در این سال‌ها از وی به عنوان یکی از جانشینان سید حسن نصرالله نامبرده می‌شد.

در سال ۱۹۹۴، سید حسن نصرالله، هاشم صفی‌الدین را به عنوان رئیس منطقه بیروت حزب‌الله منصوب کرد. او سپس در سال ۱۹۹۵ ریاست شورای جهاد را که مسئول فعالیت‌های نظامی حزب‌الله بود بر عهده گرفت. در سال ۱۹۹۸، صفی‌الدین به عنوان مسئول شورای اجرایی ارتقا یافت.

او دومین فرد در هرم قدرت حزب‌الله لبنان برشمرده می‌شد و تا آخرین لحظات حیات پربرکتش رئیس شورای اجرایی حزب‌الله بود. وی در این سمت، تمامی فعالیت‌های اجرایی و مالی حزب‌الله را مدیریت می‌کرد. علاوه بر این، وی را طراح برخی عملیات‌های حزب‌الله معرفی کرده‌اند.

خانواده سرشناس جهادی

هاشم صفی‌الدین علاوه بر فعالیت‌هایی که مستقیماً به حزب‌الله مربوط بود، از سال ۱۳۹۶ به عنوان مدیرعامل یک انجمن غیرانتفاعی به نام انجمن خانوادگی صفی الدین در لبنان فعالیت می‌کند.

اعضای این انجمن، همگی اعضای خانواده صفی‌الدین هستند و هدف آن تلاش برای رفع نیازها، تحکیم روابط بین اعضای خانواده، کمک مالی به اعضای فقیر خانواده و کمک مالی به تحصیل آن‌ها است.

براساس اطلاعات محدود موجود، خانواده سید هاشم صفی‌الدین از خاندان‌های با نفوذ اجتماعی در لبنان محسوب می‌شد که یکی از مشهورترین نمایندگان منطقه مذکور در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ به نام سید محمد صفی‌الدین از این خانواده برخاسته است.

سید هاشم صفی‌الدین قبل از رفتن به قم برای تحصیل علوم دینی، از دختری در یک خانواده‌ای مذهبی خواستگاری کرد. وی در نهایت با دختر سید محمد علی امین، عضو هیئت شرعی در شورای اسلامی شیعه لبنان، ازدواج کرد.

پس از ازدواج سید هاشم صفی‌الدین به قم رفت. سال‌های اقامت سید هاشم صفی‌الدین در قم تأثیر زیادی بر افکار سیاسی وی گذاشت و او یکی از حامیان نظریه ولایت فقیه محسوب می‌شد. سید هاشم در نوشته‌هایش به تجارب روحانیون شیعه در قم و تأثیر آن بر تفکر سیاسی شیعیان در لبنان اشاره کرده و می‌گوید: «فضای فکری اسلامی شیعه لبنان به‌طور کلی به محصولات فکری نجف تمایل داشته و از ویژگی‌های قم کم‌تر بهره‌مند بوده است، اما پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره)، موفقیتی بزرگ برای اندیشه اسلامی به شمار می‌رود».

یار دیرین نصرالله از میادین جهاد تا شهادت؛ سید هاشم صفی الدین که بود؟

مغز متفکر مقاومت

نام سید هاشم صفی الدین از ۱۶ سال پیش از سوی برخی رسانه‌ها به عنوان جانشین شهید سید حسن نصرالله مطرح می‌شد، اما به گفته برخی منابع آگاه این تصمیم مدت‌ها قبل از آن از سوی مقامات ارشد حزب الله و مقاومت لبنان اتخاذ شده بود.

یک مقام سابق حزب‌الله در سال ۲۰۱۱ بیان کرده بود که انتخاب سید هاشم صفی‌الدین حدود دو سال پس از انتخاب سید حسن نصرالله به‌عنوان دبیرکل در سال ۱۹۹۲ انجام شده است. تاریخ انتخاب او به زمانی برمی‌گردد که شهید سید حسن نصرالله در سال ۱۹۹۴ سید هاشم صفی‌الدین را از قم به بیروت فراخواند تا به‌عنوان مدیر اجرایی حزب‌الله فعالیت کند و کنترل کامل بر تمامی جنبه‌های مدیریتی حزب الله را به‌دست آورد.

در گمانه‌زنی‌ها درباره جانشین سید حسن نصرالله در حزب‌الله لبنان، اطلاعات کمی درباره سید هاشم صفی‌الدین وجود داشت. وی مدت زیادی در سیاست لبنان ناشناخته باقی مانده بود تا اینکه به دلیل تشدید تدابیر امنیتی برای حفاظت از سید حسن نصرالله، به‌عنوان نماینده وی در مراسم‌های حزب الله، به‌ویژه در تشییع پیکر شهدای حزب الله که در لبنان یا در جنگ‌های سوریه به شهادت رسیدند، ظاهر می‌شد. برخی از او با توجه به سابقه طولانی جهادی و همچنین حکمت و درایتی که از آن بهره مند بود به عنوان مغز متفکر مقاومت یاد می‌کردند.

برخی از آشنایان خانواده اش می‌گویند که او یکی از سه نفر مورد توجه عماد مغنیه، مسئول ارشد امنیتی حزب‌الله، بود که در سال ۲۰۰۸ در دمشق به شهادت رسید. این سه نفر شامل سید حسن نصرالله، نبیل قاووق و خود سید هاشم صفی‌الدین بودند.

یار دیرین نصرالله از میادین جهاد تا شهادت؛ سید هاشم صفی الدین که بود؟

از ترور و تحریم تا شهادت

صفی‌الدین از سال ۲۰۰۸ میلادی در فهرست تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قرار گرفت.

در خرداد ۱۴۰۲، خبرهایی از ترور او در لبنان منتشر شد که بعداً تکذیب شد. در پی حملات ۶ مهر ۱۴۰۳ ارتش رژیم صهیونیستی به لبنان، رسانه‌ها هدف این ترور را سید هاشم صفی الدین دانستند.

در چهارم اکتبر ۲۰۲۴ اخباری مبنی بر حمله هوایی صهیونیست‌ها به ضاحیه بیروت با هدف ترور صفی الدین صورت گرفت.

سید هاشم صفی الدین در حمله هوایی صهیونیست‌ها در روز جمعه چهارم اکتبر مطابق با سیزدهم مهرماه ۱۴۰۳ به شهادت رسید.

یار دیرین نصرالله از میادین جهاد تا شهادت؛ سید هاشم صفی الدین که بود؟

حزب‌الله لبنان در بیانیه اعلام شهادت شیخ هاشم صفی‌الدین اعلام کرد: «به امت شهیدپرور و مجاهد، ملت مقاومت و پیروزی، شهادت رهبر بزرگ و شهید بزرگ راه قدس، رئیس شورای اجرایی حزب‌الله، شیخ سید هاشم صفی‌الدین را تسلیت می‌گوئیم. سید هاشم به برادرش، والاترین و گران‌قدرترین شهید ما، جناب دبیر کل حزب‌الله جناب سید حسن نصرالله ملحق شد، او برای سید حسن نصرالله به‌منزله حضرت عباس علیه‌السلام برای امام حسین علیه‌السلام بود. سید هاشم فرد مورد اعتماد و تکیه‌گاه شهید نصرالله در زمان مصیبت‌ها و سختی‌ها بود. سید هاشم صفی‌الدین بیشتر عمر خود را درراه خدمت به حزب‌الله و مقاومت اسلامی و جامعه آن سپری کرد، در طول سالیان متمادی عمر شریف خود، با مسئولیت‌پذیری و توانمندی، شورای اجرایی، مؤسسات و یگان‌های آن را مدیریت کرد. ایشان به مجاهدان حزب‌الله نزدیک بود، به حامیان مردمی آن نزدیک بود و به خانواده‌های شهدای آن عشق می‌ورزید تا اینکه خداوند او را به‌عنوان یک شهید به کاروان شهدای کربلا ملحق کرد. مقاومت اسلامی لبنان در ادامه به امام زمان (عج)، رهبر معظم انقلاب و تمامی رزمندگان و حامیان مقاومت تسلیت گفت. در پایان با این شهید بزرگوار تجدید پیمان کرد که راه مقاومت و جهاد را تا زمان تحقق اهداف آن در دستیابی به آزادی و پیروزی ادامه دهیم.»