باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - زعفران تنها محصول کشاورزی جهان است که انحصار و بالاترین حجم تولید آن با کیفیت مطلوب هنوز در اختیار ایران است و این سهم تعیین‌کننده، باید به عنوان فرصتی طلایی برای حضور در بازارهای جهانی باشد.

این درحالی است که بنابر آمار صادرات زعفران به رغم افزایش ۴۰درصدی تقاضا برای خرید در بازارهای جهانی، اما میزان صادرات آن کاهش یافته است که این امر بیانگر توسعه قاچاق زعفران به بازارهای هدف است.

بسیاری از کارشناسان اذعان می کنند که به رغم آنکه قدمت تولید زعفران در ایران به سه هزار سال پیش باز می‌گردد، اما طی سال های اخیر موانع صادرات ناشی از شرایط تحریم‌ و مشکلات بازگشت ارز به کشور زمینه را برای تجارت چمدانی و قاچاق این محصول به آن سوی مرزها فراهم کرده است که انتظار می رود هرچه سریع تر مسئولان برای این معضل چاره ای بیندیشند چراکه پتانسیل بالایی در تولید این محصول استراتژیک در کشور وجود دارد.

ماهانه ۱۰ تن زعفران به آن سوی مرزها قاچاق می شود

غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: سالهاست برای صادرات زعفران بازاریابی و بازارسازی کردیم که این امر‌ منتج به خرید ۷۱ کشور از زعفران تولیدی ما شده است، درحالیکه روزی تنها ۲ کشور واردکننده زعفران از ایران بود.

به گفته وی، با توجه به آنکه انتقاداتی به صادرات فله زعفران وارد است، باید گفت که زعفران به درخواست مشتری صادر می کنیم و تاکنون هیچ یک از کشورها از ما نخواستند که محصولات خریداری شده از آنها را در بسته بندی های کوچک خرید کنیم. گفتنی است در شرایط کنونی زعفران در بسته بندی های یک دهم گرم تا ۵۰۰ گرم صادر می کنیم.

میری ادامه داد: مشتری که مصرف صنعتی دارد، زعفران بسته بندی های کوچک از ما خریداری نمی کنند، بنابراین به درخواست تجار صادر می کنیم و برخی افراد عنوان می کنند که گردش مالی زعفران دنیا ۸‌میلیارد دلار است، درحالیکه سهم کشور ما ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار است که امری کاملا نادرست است.

نایب رئیس شورای ملی زعفران با بیان اینکه زعفران ایرانی در دنیا مصرف صنعتی دارد، افزود: بنابر آمار زعفران هیچ‌گاه گردش مالی ۸‌میلیارد دلاری در دنیا نداشته است و تنها فرآورده هایی که در آن زعفران مصرف شده، این میزان گردش مالی دارد. براین اساس بیان گردش مالی ۸ میلیارد دلار مربوط به فروش مستقیم زعفران نیست.

به گفته وی، ظرفیت صادرات یک میلیارد دلار زعفران به بازارهای هدف وجود دارد، اما این امر منوط به تامین زیرساخت هاست تا بتوان این میزان زعفران را صادر کرد.

این‌مقام مسئول با بیان اینکه بسته بندی یک کیلو زعفران ۱۲۰ میلیون تومان است، افزود: صادرات یک کیلو زعفران ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تن هزینه حمل در بردارد که براین اساس امکان صادرات زعفران بسته بندی وجود ندارد، از این رو باید با ورود سرمایه گذاران در این بخش، سرمایه گذاری صورت بگیرد.

وی محدودیت صادرات زعفران را از دیگر عوامل کاهش ارزآوری در این حوزه دانست و گفت: مشکلات بازگشت ارز از موانع پیش روست که با رفع آن تا یک میلیارد دلار می توان صادرات داشت و بر تعداد تجار خارجی بازارهای هدف اضافه کرد.

میری ادامه داد: بارها اعلام کرده ایم‌ که در سال ۹۶، ۳۲۵ تن زعفران به ۴۷ کشور واردکننده صادر کردیم، درحالیکه سال گذشته با ۷۱ کشور واردکننده ۲۱۴ تن صادرات داشتیم که این امر نشان می دهد به رغم آنکه ۴۰ درصد بر مشتریان اضافه شدند، به همین میزان باید بر میزان صادرات افزوده می شد به طوریکه میزان صادرات به ۵۰۰ تن می رسید که متاسفانه میزان صادرات به رغم افزایش میزان مصرف در بازارهای جهانی نشان می دهد که زعفران توسط قاچاقچی در حال تامین است. گفتنی است ماهانه ۱۰ تن زعفران از کشور قاچاق می شود چراکه تجار خارجی قیمت هایی عنوان می کنند که از ایران کمتر است که این امر بدان معناست که خریداران توسط قاچاقچیان تامین می شوند.

ایران تامین کننده بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیاست

علی حسینی عضو شورای ملی زعفران گفت: در حال حاضر با تولید بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا بزرگترین تولیدکننده هستیم و اقلیم ما و مناطق جغرافیای زعفران کاری بهترین تولیدکننده زعفران هستیم، هرچند عملکرد ما ایده آل نیست.

به گفته وی، بنابر آمار عملکرد تولید زعفران بالا نیست به طوریکه به رغم پتانسیل و عملکرد ۱۰ تن زعفران در هر هکتار در برخی مناطق زعفران کاری، اما ۳ تا ۴ تن برداشت می کنیم که این امر ضعف آموزشی را نشان می دهد که انتظار می رود در آینده مرتفع شود‌.

حسینی ادامه داد: بیش از ۱۲۰ هزارهکتار سطح زیرکشت زعفران کشور است که براین اساس قادر به تامین کل زعفران دنیا را داریم و خوشبختانه سالهاست این ویژگی را توانستیم حفظ کنیم.

عضو شورای ملی زعفران با بیان اینکه زعفران به عنوان فرآورده ملی مورد توجه کشور است، افزود: با توجه به پتانسیل بالای تولید زعفران در کشور باید بهترین استفاده را داشته باشیم تا ارزش افزوده واقعی به کشور بازگردد.

وی ادامه داد: بخش اعظم ارزش افزوده زعفران به جیب کشاورزان بر نمی گردد، از این رو باید کاری کنیم که تعداد دلالان را کاهش دهیم که متاسفانه طی سال های اخیر به جای توجه به این موضوع، عرضه محصول را به بورس بردیم، درحالیکه اگر مووضوع و مراکز عرضه در قطب های تولید ایجاد کنیم امید کشاورزان به افزایش کیفیت و تولید بیشتر خواهد شد که متولیان امر باید این امر مهم را مورد توجه قرار دهند.

حسینی گفت: اگر تولید و تجارت بدرستی مدیریت شود، هدفگذاری حداقل سالانه یک میلیارد دلار درآمد ارزی از محل صادرات خواهیم داشت.

با توجه به جایگاه ایران در تولید زعفران، انتظار می رود که موانع پیش روی صادرکنندگان مرتفع شود تا توسعه قاچاق منجر به کاهش ارزآوری و حضور در بازارهای هدف نشود.

ایران‌خودرو بلاتکلیف بین دولت و بخش خصوصی