خبرگزاری مهر-گروه هنر-آزاده فضلی؛ هنرهای تجسمی یکی از عرصه‌های هنری در کشورمان است که نسبت به دیگر هنرها امکان بروز و واکنش سریع به اتفاق‌ها را دارد اما عموماً نسبت به دیگر هنرها همچون سینما و موسیقی، مهجور واقع می‌شود. در سلسله گزارش‌های «هنرهای تجسمی در هفته‌ای که گذشت» درصدد هستیم بخشی از روند اتفاقاتی را که افتاده، بیان کنیم. جمعه‌ها روز تعطیل محسوب می‌شود اما در این روز، نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی آغاز به کار می‌کنند و هنرمندان تجسمی اعم از نقاشان، مجسمه‌‎سازان، عکاسان، تصویرسازان، گرافیست‌ها، خوشنویسان و … تلاش‌ها و فعالیت‌های اخیر خود را در قالب یک نمایشگاه هنری به منصه ظهور می‌گذارند.

«آدینه» روز نانوشته آغازین بر نمایشگاه‌های هنری است و البته که به دلیل تعطیل بودن اکثر مشاغل، فرصتی مغتنم برای تماشای این آثار هنری توسط اقشار مختلف مردم فراهم می‌شود. بر این اساس، نگاهی به اتفاقات هنرهای تجسمی و همچنین برخی نمایشگاه‌ها و رویدادهای هفته خواهیم داشت.

درگذشت هنرمند برجسته نگارگر و خاطره حمیدرضا برقعی از اشک‌های فرشچیان

در هفته‌ای که گذشت، علیرغم اینکه همسر، خانواده و فرهنگستان هنر در گفتگوها و بیانیه‌هایی مجزا، ماجرای بستری شدن یا کما رفتن محمود فرشچیان را تکذیب کرده بودند، این هنرمند برجسته نگارگر ایرانی در آمریکا درگذشت.

پس از آن، سجاد محمدیارزاده نماینده تام الاختیار محمود فرشچیان در ایران و رئیس دانشگاه استاد فرشچیان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مراسم تشییع پیکر این هنرمند اعلام کرد که قرار است پیکر این هنرمند پس از تشییع از مقابل هنرستان هنرهای زیبای اصفهان که وی فراگیری هنری‌اش را از آنجا شروع کرده، تشییع و کنار مقبره صائب تبریزی در اصفهان به خاک سپرده شود.

پس از انتشار این خبر قرار شد تاریخ مراسم تشییع و خاکسپاری فرشچیان روز ۲۷ مرداد باشد.

از زمانی که زنده‌یاد فرشچیان به رحمت خدا رفت، هنرمندان بسیاری واکنش نشان دادند که از جمله آنها می‌توان به دلنوشته حسن روح‌الامین و شعرسرایی علیرضا قزوه، خاطره‌گویی سیدحمیدرضا برقعی و ... اشاره کرد.

حسن روح‌الامین در پی درگذشت زنده‌یاد محمود فرشچیان، دل‌نوشته‌ای در قالب ذکر خاطرات زمان دانشجویی و دیدارش با این هنرمند منتشر کرد.

سیدحمیدرضا برقعی نیز در برنامه‌ای تلویزیونی مقابل مژده لواسانی، خاطره‌ای از صحبت و دیدار با محمود فرشچیان ذکر کرد که به شعر «غروب فرشچیان» برمی‌گشت.

وی در این برنامه بیان کرد: روزی تلفنم زنگ خورد و عزیزی پشت خط خودش را محمود فرشچیان معرفی کرد و من فکر کردم یکی از دوستانم در حال شوخی با من است. من گفتم؛ «استاد واقعاً خودتان هستید؟» و او گفت؛ «بله، مینیاتور می‌کشم. من کنار خونه خدا بودم و کسی شعر خواند و متوجه شدم که شما اسم منِ کمترین را در شعرتان آوردید! یک آدرس برای من بفرستید». چند روز بعد تمام آثارشان را با امضای خودشان برای من فرستادند. این اتفاقا مصادف با طراحی و ساخت ضریح امام حسین علیه السلام شد و ایشان در قم رفت و آمد داشت. به همین دلیل بسیار ایشان را می‌دیدم و گاهی نیز شعر عاشورایی می‌خواندم تا حال و هوای خوبی را ایجاد کند.

برقعی با اشاره به اینکه فرشچیان انسان خوش اشکی بود، گفت: وقتی زمان رونمایی از ضریح امام حسین (ع) شد، در این مراسم قرار شد قطعه شعری بخوانم و ابیاتی خواندم که ابیات پایانی‌اش این بود؛

دوباره داغ دلم تازه شد کنار ضریح/ خدا کند که بسازیم قبر پنهان را

برای حضرت زهرا ضریح می‌سازیم/ و دست فرشچیان طرح می‌زند آن را

آقای فرشچیان وقتی من در حال پایین آمدن بودم، روی پله‌ها من را بغل کرد و با چشمان اشک‌بار گفت «آیا روزی می‌آید که من بتوانم ضریح حضرت زهرا سلام الله علیها را طراحی کنم؟».

غائله‌ای که «سیته» به پا کرد

هفته گذشته همچنین، خبری از سوی یکی از رسانه‌ها مبنی بر اینکه عضویت ایران در شهرک هنری «سیته» لغو شده است، منتشر شد.

این خبر واکنش مدیرکل هنرهای تجسمی را که وظیفه اطلاع‌رسانی در این مورد را برعهده دارد، در پی داشت. مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر تداوم امکان حضور هنرمندان ایرانی در شهرک بین‌المللی سیته پاریس، از پیگیری مجدانه برای بهره‌برداری مؤثر ایران از این مجموعه خبر داد.

مهدی‌زاده با بیان اینکه ایران با عنوان شرکای قدیمی «سیته» خوانده می‌شود و شرکای قدیمی، عضویت‌شان در «سیته» لغو نخواهد شد، عنوان کرد: مدیریت «سیته» در سال ۲۰۱۹ اعلام کرده بود آیین‌نامه جدیدی برای اعزام هنرمندان تدوین خواهد شد. این آیین‌نامه که شرایط سخت‌تری داشت، در نهایت تا سال ۲۰۲۲ به طول انجامید و همین تأخیر باعث شد نامه‌های مدیریت قبلی، گاه یک تا ۲ سال بی‌پاسخ بماند. در سنوات قبل، آیین‌نامه جدید را پذیرفته و برای اجرای آن آماده بوده‌ایم. طی این مدت، نامه‌ای مبنی بر قطع همکاری با «سیته» در سوابق موجود نیست.

وی در توضیح اخبار غیرصحیح منتشرشده مبنی بر پایان حضور ایران در «سیته،» با توجه به سوابق امر در دولت‌های گذشته و با اشاره به آغاز مذاکرات در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ برای تعمیرات آتلیه‌های این مجموعه گفت: طی سنوات قبل، هنرمندان زیادی از ایران در «سیته» حضور یافته اند. این برنامه شامل همه کشورهای عضو بوده و ایران نیز در سال ۲۰۱۸ وارد گفتگوها شده است اما با شیوع کرونا و توقف موقت پذیرش هنرمندان، روند بازسازی متوقف و اعزام‌ها قطع شده است. وقفه ناشی از کرونا، تحریم‌های بین المللی علیه ایران، عدم ابلاغ مبلغ مورد نیاز و عدم ابلاغ نحوه پرداخت در سال‌های قبل، تیرگی روابط ایران و فرانسه، عدم پیگیری مکاتبات در دولت‌های قبل و عدم شفافیت طرف فرانسوی در مواجهه با ایران، مجموعه دلایل وضعیت کنونی است.

مهدی‌زاده با اشاره به ابهامات و عدم شفافیت در موضوعات تعیین مبلغ، نحوه پرداخت و نحوه اعزام هنرمندان، توضیح داد: در زمان معاونت امور هنری فعلی، پس از وقفه چند ساله در دولت‌های گذشته، با برگزاری جلسات متعدد داخلی و با وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مبلغی که حتی ابلاغ نشده، تامین اعتبار گردیده و در بودجه پیش بینی شده است. ضمن اینکه از نظر ایران، اعزام باید از مسیرهای رسمی و با نظارت نهادهای فرهنگی ایران انجام شود. موضوع «سیته» رها نشده و تیمی متشکل از اداره‌کل هنرهای تجسمی، موزه هنرهای معاصر، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت امور خارجه در حال پیگیری است. مکاتبات و جلسات حضوری ادامه دارد و رایزن فرهنگی ایران در فرانسه نیز، فعالانه در این روند مشارکت دارد. به همین دلیل، مدیریت این روند باید به‌صورت جمعی و ملی انجام شود و تصمیمات آن تنها به یک سازمان یا فرد محدود نیست. امری که در لایه رویکردهای سیاسی خصوصاً با تحولات اخیر از جانب طرف فرانسوی مواجه شده، در حالی که این مقوله، امری صرفاً فرهنگی و هنری است.

افتتاح ضرب العجلی نمایشگاه آثار عاشورایی «خیمه هنر»

روزهای پایانی هفته گذشته و مصادف با شب اربعین حسینی، نمایشگاهی از آثار تولید شده در پروژه «خیمه هنر» معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور نادره رضایی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیدین مهدی زاده مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جعفر واحدی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، رضا دبیری نژاد رئیس موزه هنرهای معاصر، بهنام زنگی مدیر مجموعه فرهنگی هنری «صبا» فرهنگستان هنر و تعدادی دیگر از هنرمندان و مخاطبان عرصه نقاشی و عکس در گالری «خیال» موسسه فرهنگی هنری «صبا» افتتاح شد.

این در حالی بود که تنها ۴ ساعت مانده به زمان افتتاحیه روز قبل از اربعین، نسبت به اطلاع‌رسانی افتتاحیه این نمایشگاه اقدام شد!

در این رویداد، ۲۲ اثر نقاشی از ۱۸ هنرمند متعهد که در جریان کارگاه هنری و جمعی بخش هنرهای تجسمی «خیمه هنر» در ایام محرم سال جاری خلق شده‌اند، به نمایش گذاشته شده است. ضمن اینکه در بخش جنبی نیز ۵۳ قاب عکس منتخب از پنج دوره پیشین سوگواره بین‌المللی قاب اربعین، لحظات ناب و پرشکوه پیاده‌روی اربعین را پیش روی مخاطبان قرار داده است.

همچنین، همزمان با برگزاری این رویداد نیز، نمایشگاهی با عنوان «چون پرده بر افتد» مشتمل بر آثار نقاشان قهوه‌خانه‌ای با موضوع حماسه کربلا نیز در معرض دید علاقه مندان به نقاشی قهوه‌خانه‌ای قرار گرفته است.

دبیر کهنه‌کار جشنواره تجسمی جوان منصوب شد

در هفته گذشته، آیدین مهدی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره هنرهای تجسمی جوان با صدور حکمی رضوان صادق زاده را به عنوان دبیر سی و دومین جشنواره هنرهای تجسمی جوان منصوب کرد که می‌توان او را تنها دبیری دانست که ۹ دوره این جشنواره را راهبری کرده است.

رضوان صادق‌زاده، پیش از این دبیری بیست و یکمین تا بیست و هشتمین جشنواره تجسمی جوانان را برعهده داشته است. بیست و هشتمین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران نیز مرداد سال ۱۴۰۰ به صورت آنلاین به دلیل شرایط کرونایی برگزار شد.

آغاز نمایشگاه‌های هنری در آدینه

نمایشگاه «خواب درخت، صبوری کوه» در گالری نگر، نمایشگاه گروهی طراحی در گالری آریا، نمایشگاهی از آثار اردشیر محصص در گالری نگاه، نمایشگاه «حضور در غیاب» در گالری عصر، نمایشگاه «سایه های فرسودگی» در گالری شمیس، نمایشگاه «مورفولوژی» در گالری اِو و نمایشگاه «تعلقات» در گالری ابتدا، از جمله نمایشگاه‌هایی هستند که روز جمعه ۲۴ مردادماه افتتاح می‌شوند.

«عروس فلسطین» در روز ششم/ «خون» در جشنواره تئاتر فجر