در دنیای امروز، تامین مالی از طریق بستر‌های مختلفی صورت می‌گیرد و بازار سرمایه یکی از این مسیر‌ها محسوب می‌شود که جایگاه ویژه‌ای در بسیاری از کشورها در بحث تامین مالی پیدا کرده است.

تامین مالی از بستر بازار سرمایه که اکنون متاسفانه در کشور ما به جایگاه واقعی خود نرسیده است و در همین راستا حسن قشقاوی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی می‌گوید: متاسفانه سهم بازار سرمایه از تامین مالی بنگاه بسیار کم بوده است بر اساس گزارشات سازمان برنامه بودجه سهم بازار سرمایه از تامین مالی بنگاه‌ها کمتر از ۲۰ درصد بوده است.

ابزار‌های مختلفی برای رفع مشکل تامین مالی و سرمایه در گردش وجود دارد

در ادامه هم محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، با بیان این‌که در کشور‌های پیشرفته عمده تامین مالی در حوزه‌های مختلف از مسیر بازار سرمایه انجام می‌شود، گفت: در ایران از این ظرفیت به میزان کافی بهره برداری نشده است و عمده تامین مالی به روش‌های سنتی و از کانال بازار پول انجام می‌شود، با این حال در نمونه‌های موفقی شاهد استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه در حوزه تامین مالی در واحد‌های تولیدی و صنعتی هستیم این ظرفیت وجود دارد که تامین مالی واحد‌های خرد و کلان صنعتی و تولیدی از کانال بازار سرمایه انجام شود.

او با اشاره به مشکلاتی که در بازار پول از بابت تامین مالی وجود دارد، به محدودیت منابع دولت در این زمینه اشاره کرد و افزود: با وجود آن‌که پس از بروز بحران‌های جهانی عمده کشور‌ها به سمت تامین مالی از مسیر بازار سرمایه حرکت کرده‌اند، اما هنوز در ایران تغییر رویکرد تامین مالی از بازار پول به بازار سرمایه رخ نداده و سهم بازار سرمایه در فرآیند تامین مالی در اقتصاد ایران ناچیز است.

مدیرعامل بورس تهران، سهم بازار سرمایه از فرآیند تامین مالی را حدود ۱۱.۵ درصد اعلام کرد و گفت: این سهم در کشور‌های موفق دنیا در عرصه تامین مالی از ۵۰ درصد فراتر رفته است و حتی در برخی کشور‌ها مانند آمریکا به بیش از ۸۵ درصد رسیده است.

گودرزی با اشاره به ظرفیت‌های موجود در حوزه تامین مالی از مسیر بازار سرمایه، گفت: ابزار‌های مختلفی برای رفع مشکل تامین مالی و سرمایه در گردش وجود دارد که توسعه بازار سرمایه و انتقال تمرکز تامین مالی از بازار پول و بانک‌ها به بازار سرمایه می‌تواند به استفاده از این ظرفیت‌ها برای رشد و توسعه اقتصاد کشور منجر شود، از جمله این ابزار‌ها می‌توان به صندوق‌های پروژه‌محور و صندوق‌های بدهی اشاره کرد.

به تازگی هم همتی وزیر امور و اقتصاد و دارایی با حضور در رسانه ملی اظهار کرد: تامین مالی از بازار سرمایه با شرکت پروژه‌ها عمق بازار سرمایه را زیاد می‌کند و باعث رشد و سودآوری خواهد شد.

همانطور که مطرح شد تامین مالی از طریق بازار سرمایه روش مختلفی دارد که در این رابطه مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار وحید روشن قلب بیان کرد: تامین مالی از طریق بازار سرمایه با استفاده از ابزار‌های سرمایه‌ای و ابزار‌های بدهی یا سایر روش‌ها صورت می‌گیرد؛ «پذیرش و عرضه سهام در بورس‌ها»، «پذیره نویسی و تاسیس شرکت سهامی عام»، «افزایش سرمایه در شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان» از جمله روش‌های تامین مالی با استفاده از ابزار‌های سرمایه است. «انتشار صکوک در بازار سرمایه»، «سکو‌های تامین مالی» نیز تامین مالی از طریق ابزار‌های بدهی محسوب می‌شود. بقیه با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری تامین‌مالی می‌شود.

تامین مالی از بازار سرمایه سهل‌الوصول‌تر از سایر روش‌های سنتی

اما تامین مالی از بستر بازار سرمایه نسبت به سایر مسیر‌ها چه برتری دارد؟ در این زمینه پیش از این نیما میرزایی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: طبق استاندارد‌های دنیا برای تامین مالی روش‌های مختلفی وجود دارد که متنوع‌ترین و سهل الوصل‌ترین آنها بازار سرمایه و استفاده از ابزار‌های این بازار است؛ متاسفانه برخلاف رویه‌های بین‌المللی و عرفی که شکل گرفته بخش عمده تامین مالی از سیستم بازار سرمایه تامین شود، اما در کشور ما این روند متفاوت است و عمده تامین مالی‌ها از طریق بستر شبکه بانکی صورت می‌گیرد و سهم بازار سرمایه در تامین مالی کمتر از ۲۰ درصد است.

او در ادامه بیان کرد: با وجود این که اقدامات گوناگونی در زمینه تامین مالی از این بستر صورت گرفته است، اما همچنان به جایگاه و ظرفیت واقعی خود نرسیده است و سیستم بانکی با توجه به مواردی مختلفی که وجود دارد پیشتاز در حوزه تامین مالی است. بازار سرمایه یکی از مسیر‌های مطلوب تامین مالی برای بنگاهداری اقتصادی با توجه به ابزار‌ها و تنوعی که دارد به شمار می‌رود؛ در نهایت تامین مالی از طریق بازار سرمایه می‌تواند نیاز‌های مختلف را در ابعاد گوناگون تامین کند و در عین حال دارای شفافیت و سلامت کافی هم است. یکی از موارد مهم در تامین مالی بحث سرعت است در سیستم بانکی از سرعت بررسی پرونده‌ها تا مرحله آخر واریز مراحل زمان بر نسبت به بازار سرمایه است که این هم می‌تواند نکته مهمی باشد.

در نهایت گفتنی است، بازار سرمایه به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که به حجم بالاتری از سرمایه دسترسی پیدا کنند که برای پروژه‌های بزرگ و توسعه‌های استراتژیک ضروری است همچنین شرکت‌هایی که موفق به جذب سرمایه از بازار سرمایه می‌شوند، معمولاً اعتبار و شهرت بیشتری در بازار پیدا می‌کنند و بازار سرمایه امکان تأمین مالی مداوم را فراهم می‌کند که به رشد پایدار و برنامه‌ریزی بلندمدت شرکت‌ها کمک می‌کند تمام این مزایا باعث می‌شود که تامین مالی از بستر بازار سرمایه به عنوان یک گزینه جذاب برای بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکار‌ها در نظر گرفته شود و لازم است باتوجه به مزایای مطرح شده اقدامات تکمیلی بیشتری برای افزایش سهم تامین مالی بازار سرمایه صورت گیرد.

چرا باید به تامین مالی از بازار سرمایه توجه بیشتری شود؟