خبرگزاری آنا-گروه علم و فناوری، ایران در سال‌های اخیر با تکیه بر سیاست‌های کلان توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های علم، فناوری و نوآوری، مسیر قابل‌توجهی را در جهت تبدیل شدن به یک اقتصاد دانش‌بنیان و نوآورانه طی کرده است. این تحولات نه تنها باعث تقویت ظرفیت‌های تولیدی داخلی شده، بلکه تعاملات بین‌المللی ایران را نیز در حوزه‌های فناوری و نوآوری گسترش داده است. در این میان، انکوباتورها و شتاب‌دهنده‌ها به عنوان دو رکن اصلی حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا، نقش بسزایی در پیشبرد این اهداف ایفا می‌کنند.

با توجه به رشد چشمگیر تعداد انکوباتورها و شتاب‌دهنده‌ها در ایران، این مراکز به عنوان موتور محرکه نوآوری و تجاری‌سازی ایده‌ها، به یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی کشور تبدیل شده‌اند. بررسی وضعیت این مراکز و نقش آن‌ها در حمایت از صنایع مختلف، نه تنها نشان‌دهنده پیشرفت‌های ایران در حوزه فناوری است، بلکه گامی مهم در جهت شناسایی چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو برای دستیابی به جایگاهی پایدار در عرصه نوآوری جهانی محسوب می‌شود. در این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف فعالیت‌های انکوباتورها و شتاب‌دهنده‌های تخصصی در ایران پرداخته می‌شود.

انکوباتورها در ایران

انکوباتور استارت‌آپ startup incubator یک برنامه مشارکتی برای شرکت‌های نوپا است که معمولاً به طور فیزیکی در یک فضای کاری مرکزی مستقر شده و با ارائه فضای کاری، بودجه اولیه، راهنمایی و آموزش موثر به استارت آپ‌ها در مراحل اولیه شان کمک می‌کند تا به موفقیت دست پیدا کنند.

اولین انکوباتور در ایران در سال ۲۰۰۰ تأسیس شد. تعداد انکوباتورها در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. بر اساس آمار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تعداد کل انکوباتورها در ایران تا سال ۲۰۲۱ به ۲۲۳ مورد رسیده است.

انکوباتورها می‌توانند به صورت عمومی یا تخصصی در یک صنعت خاص فعالیت کنند که این موضوع به حوزه‌های مورد علاقه ذینفعان بستگی دارد. ۳۵درصد از انکوباتورها در ایران در صنایع مختلف تخصصی هستند. بیشتر انکوباتورها در ایران وابسته به پارک‌های علم و فناوری (۶۱درصد) و دانشگاه‌ها (۲۵درصد) هستند.

پراکندگی ۲۲۳ انکوباتور در ایران در شکل زیر نشان داده شده است. بیشتر انکوباتورها در مرکز و غرب کشور قرار دارند. با این حال، هیچ استانی بدون انکوباتور نیست. شهر تهران به عنوان پایتخت، بیشترین سهم را در کشور دارد.

نقشه پراکندگی انکوباتورها در ایران

شتاب‌دهنده‌ها در ایران

تعداد کل شتاب‌دهنده‌ها در ایران تا نوامبر ۲۰۲۱ حدود ۱۶۲ مورد برآورد شده است. ۶۹درصد از شتاب‌دهنده‌ها در ایران تخصصی هستند. نمودار زیر سهم شتاب‌دهنده‌های تخصصی در صنایع مختلف را نشان می‌دهد.

در نمودار زیر، حوزه‌های صنعتی شتاب‌دهنده‌های تخصصی در ایران به ترتیب زیر هستند؛

۱. کشاورزی و صنایع غذایی
۲. فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
۳. صنایع خلاق و فرهنگی
۴. سلامت و زیست‌فناوری
۵. انرژی و محیط‌زیست
۶. صنایع شیمیایی و پتروشیمی
۷. صنایع معدنی و فلزی
۸. صنایع الکترونیک و برق
۹. صنایع خودرو و حمل‌ونقل
۱۰. صنایع نساجی و پوشاک
۱۱. صنایع ساختمانی و عمران
۱۲. صنایع دریایی
۱۳. صنایع هوایی و فضایی
۱۴. صنایع چوب و کاغذ

درصدها نشان‌دهنده سهم هر صنعت از شتاب‌دهنده‌های تخصصی در ایران است.

پراکندگی شتاب‌دهنده‌ها در ایران

پراکندگی ۱۶۲ شتاب‌دهنده در ایران در نقشه زیر نشان داده شده است؛

ایران با ایجاد ۲۲۳ انکوباتور و ۱۶۲ شتاب‌دهنده تخصصی، گام‌های بلندی در مسیر توسعه اکوسیستم نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان برداشته است. این مراکز با حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا، نقش کلیدی در تبدیل ایده‌ها به محصولات و خدمات نوآورانه ایفا می‌کنند. تمرکز ۳۵درصد از انکوباتورها و ۶۹درصد از شتاب‌دهنده‌ها بر صنایع تخصصی، نشان‌دهنده توجه ویژه به حوزه‌های پیشرفته‌ای مانند فناوری اطلاعات، سلامت، انرژی و صنایع خلاق است. این اقدامات، ایران را در مسیر تبدیل شدن به قطب نوآوری در منطقه قرار داده است.

با این حال، برای دستیابی به جایگاهی پایدار در حوزه نوآوری، نیاز به تقویت همکاری‌های بین‌المللی، افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های تحقیق و توسعه و بهبود زیرساخت‌های فناوری وجود دارد. همچنین، گسترش فعالیت‌های انکوباتورها و شتاب‌دهنده‌ها به مناطق کمتر توسعه‌یافته کشور می‌تواند به کاهش شکاف‌های منطقه‌ای و ایجاد فرصت‌های برابر برای تمامی استارت‌آپ‌ها کمک کند. با ادامه این روند، ایران می‌تواند به عنوان یک بازیگر مهم در عرصه نوآوری جهانی مطرح شود.

انتهای پیام/

رونق و تامین محصولات داخلی حوزه نفت و گاز در سال‌های اخیر