به گزارش خبرگزاری آنا، «مهارت ساختن و نواختن رباب» به‌عنوان بیست‌وششمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس ایران، چهارشنبه ۱۴ آذرماه در کمیته بین‌الدولی میراث‌فرهنگی یونسکو در پاراگوئه ثبت جهانی شد.

رباب، یک ساز بسیار زیبا در فرهنگ موسیقی ایرانی است که نقش مهمی در حفظ و ترویج هنر موسیقی در ایران دارد. این ساز، بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی جامعه ایران است که حامل سنت‌های مردم بوده و از طریق موسیقی، جشن‌ها و آئین‌ها، جوامع گوناگون را به یکدیگر پیوند می‌دهد.

این ساز به‌عنوان عنصری وحدت‌بخش، همبستگی را تقویت کرده، پیوندهای اجتماعی را استحکام می‌بخشد و تبادل فرهنگی را ترویج می‌دهد.

بدنه رباب بیشتر از تنه‌های خشک شده درخت توت تشکیل شده است. روش‌های پایدار در ساخت این ساز نیز به رفاه جامعه و پویایی فرهنگی کمک می‌کند.

این عنصر به‌عنوان پایه‌ای از موسیقی آبا و اجدادی برای جوامع و مردم محلی به‌شمار می‌رود و در بین نوازندگان محلی و مقامی ایران از احترام بالایی برخوردار است. همچنین، این عنصر در موسیقی سنتی ایران و ارکست ملی به طور گسترده اجرا می‌شود.

رباب و آداب و رسوم آن در شرق ایران، به ویژه در جوامع افغانی، بلوچ، زابلی (سیستانی)، خراسانی، نقش‌بندی، چشتی، قادری و سهروردیه، مؤلفه فرهنگی مهمی است.

این پرونده با مشارکت کشورهای افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان تهیه و تدوین شده است.

همزمان با ثبت جهانی ساز رباب، جشن مهرگان نیز به‌عنوان بیست‌وپنجمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس ایران در کمیته بین‌الدولی میراث‌فرهنگی یونسکو در پاراگوئه ثبت جهانی شد.

جشن مهرگان یکی از جشن‌های باستانی ایرانی است که به مناسبت مهر و دوستی برگزار می‌شود.

این جشن در فصل پاییز، به‌ویژه از اوایل مهرماه تا اوایل آبان‌ماه (اعتدال پاییزی) به صورت سالانه برگزار می‌شود. مهرگان نماد دوستی، محبت و اتحاد است و معمولاً با برگزاری مراسم خاصی همراه است.

در جشن مهرگان، مردم با یکدیگر دیدار می‌کنند، غذاهای ویژه‌ای می‌پزند و به تبادل هدایا می‌پردازند. همچنین در برخی مناطق، مراسمی مانند موسیقی نیز در این جشن برگزار می‌شود. در ادبیات فارسی نیز اشاره‌های زیادی به مهرگان وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت این جشن در فرهنگ و تاریخ ایران است. ایرانیان مهرگان را به‌عنوان یک جشن فرهنگی گرامی می‌دارند و آن را با برگزاری مراسم خاصی جشن می‌گیرند.

آداب و رسومی که در طول این مراسم انجام می‌شود، بر اساس اعتقادات اجراکنندگان آن منطقه خاص است.

هم مسلمانان و هم زرتشتیان در آئین برپایی سفره جشن مشترک‌اند. هر دو جوامع غذاهای مختلفی را مانند آجیل، شیرینی و نوشیدنی‌های خاص تهیه و سرو می‌کنند. موسیقی می‌نوازند و آواز می‌خوانند. هم مردان و هم زنان در انجام این مراسم نقش دارند.

شرایط آب و هوایی تعیین‌کننده خوراکی‌های سفره مهرگان از جمله انار، هندوانه، گلابی، لیموترش، انگور، خواربار، سیب، برنج و گندم است.

شرکت‌کنندگان شامل مرد و زن، پیر و جوان و همچنین کودکان هستند. علاوه بر این، جشن‌ها با مسابقات ورزشی محلی (کشتی) و نمایش همراه است. مکان برگزاری جشن‌ها متفاوت است.

پیرو این رویداد، سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز پیامی فرستاد که در این پیام آمده است:

«مهرگان در باور ایرانیان آئینی همسنگ نوروز است. ایرانیان همچنان که در نخستین ماه از فصل بهار مجموعه‌ای از مناسک و جشن‌هایی برای پاسداشت شکوفایی دوباره طبیعت برگزار می‌کردند، در نخستین ماه از فصل پاییز نیز به پاسداشت و شکرانه برداشت محصولات خود جشن مهرگان برگزار می‌کردند. آئین مهرگان از پس هزاره‌ها، علاوه بر سپاسگزاری از ارزانی‌دهنده نعمت‌ها، نماد و یادگاری از وفاق ملی ایرانیان در راه خیر و راستی است.

این آئین بزرگ در گستره ایران فرهنگی برای سده‌ها زنده و پایدار مانده اما آنچه در مورد آن باشکوه‌تر می‌نماید آن است که فلسفه برگزاری آن برآمده از تفکری است که صلح و دوستی، نشاط و همگرایی اجتماعی در آن موج می‌زند. رسم بر آن بود که ایرانیان در مهرگان به یکدیگر هدایایی از سر دوستی و گشاده‌دستی می‌دادند. بدین صورت این جشن بهانه‌ای بود برای مهربانی کردن، چنانچه خداوند برکت را به زندگی آنها ارزانی کرده هست.

گستردگی جغرافیایی مهرگان در تمام پهنه ایران فرهنگی، از سیحون تا فرات است و امروز که این آئین به نام ایران و تاجیکستان ثبت شد باید آن را نشانی از پیوندهای فرهنگی عمیق این دو تن در یک روح تاریخی دانست. در زمانه‌ای که در منطقه بیش از پیش بر کوس افتراق و دشمنی و بیگانگی می‌کوبند، ثبت‌جهانی آئین مهرگان که تجسمی از مهربانی و دوستی و صلح‌طلبی ملت ایران و تاجیکستان در درازای تاریخ است، نویدی است برای پایداری و پدیداری پیوندهای فرهنگی و توسعه گردشگری فرهنگی و تاریخی.

باشد که ثبت‌جهانی آئین مهرگان توجه جهانیان را بیش از پیش به خرد و فرهنگ ایرانی و آئین‌های ژرف آن جلب کند.

در پایان ثبت جهانی این عنصر ارزشمند میراث‌فرهنگی ناملموس ایران، از سوی یونسکو، افتخار دیگری نصیب ایران و ایرانیان میراث‌دوست کرد و عزم ما را برای ثبت‌جهانی دیگر داشته‌های فرهنگی و تاریخی‌مان جزم کرد.

به امید سربلندی روزافزون ایران اسلامی، این دستاورد بزرگ را به محضر مقام معظم رهبری، رؤسای قوای سه‌گانه، دست‌اندرکاران حوزه میراث‌فرهنگی و مردم عزیزمان تبریک می‌گویم.

مهرگان آمد، هان در بگشاییدش

اندر آیید و تواضع بنماییدش

منوچهری دامغانی»

انتهای پیام/

نوجوان در فضای هنر مظلوم است