حسین افشین، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور طی سخنانی در نشست شورای علمی فرهنگستان علوم در خصوص وضعیت علمی کشور به رکود موجود در تولید علم و مقالات علمی با ضریب تأثیر بالا اشاره کرد و گفت: تعداد مقالات باکیفیت چاپ‌شده در سال‌های اخیر کاهش یافته است. برای مثال، تعداد مقالات برتر در سال جاری به شش مورد رسیده است، در حالی که در سال‌های گذشته این عدد بسیار بالاتر بود. این نشان‌دهنده کاهش توانایی ما در حضور در مرز‌های دانش جهانی است.

وی افزود: این افت علمی از سال ۱۳۹۸ آغاز شده و دلایل مختلفی دارد؛ از جمله مشکلات زیرساختی و عدم توجه کافی به اعضای هیئت علمی. ما باید تمرکز خود را بر پیشرو بودن در علم و چاپ مقالات در مجلات معتبر جهانی قرار دهیم. همچنین، باید تقسیم وظایف دقیق‌تری بین اساتید دانشگاهی انجام دهیم تا بتوانیم هم در پژوهش و هم در توسعه فناوری عملکرد بهتری داشته باشیم.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با اشاره به کمبود زیرساخت‌های آزمایشگاهی مناسب، اظهار کرد: در بسیاری از دانشگاه‌های کشور، تجهیزات آزمایشگاهی قدیمی هستند. به عنوان نمونه، آزمایشگاه‌های دانشگاه صنعتی شریف که از برترین دانشگاه‌های کشور است، دارای تجهیزاتی است که قدمت آنها به ۴۰ سال پیش بازمی‌گردد. این موضوع باعث می‌شود که دانشجویان و پژوهشگران نتوانند به درستی فعالیت کنند و بعضاً تصمیم به خروج از کشور بگیرند.

افشین بر لزوم ایجاد آزمایشگاه‌های ملی مدرن تأکید کرد و گفت: یکی از برنامه‌های مهم ما، تأسیس آزمایشگاه‌های ملی مستقل و مجهز در حوزه‌های مختلف علمی است. این آزمایشگاه‌ها می‌توانند به صورت هیئت‌امنایی اداره شوند و خدمات تحقیقاتی به پژوهشگران سراسر کشور ارائه دهند. مدل‌هایی مانند ماکس پلانک در آلمان می‌تواند برای این هدف الهام‌بخش باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: برای دستیابی به جهش علمی و مرجعیت علمی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری مؤثر و ایجاد هماهنگی بین دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و دولت هستیم. این اقدام‌ها می‌توانند زمینه‌ساز تحول جدی در علم و فناوری کشور شوند.

منبع: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری

باید به نقطه ضعف‌مان اعتراف کنیم