به گزارش خبرگزاری آنا؛ بهبود بشیری* طی یادداشتی به تاثیر فناوری و وضعیت حضور ایران در بریکس پرداخت.

متن یادداشت به شرح زیر است؛

«در دنیای پرشتاب امروز، فناوری بلاکچین و ارز‌های دیجیتال به سرعت در حال تغییر چشم‌انداز مالی جهان هستند. در این میان، CBDC‌ها (ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی) به عنوان نسخه‌های دیجیتالی پول ملی، توجه بسیاری از دولت‌ها و نهاد‌های مالی را به خود جلب کرده‌اند. گروه بریکس، متشکل از اقتصاد‌های نوظهور برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، نیز از این قافله عقب نمانده و هر یک به نحوی در حال بررسی و توسعه CBDC‌ها هستند. در این مقاله به بررسی آخرین وضعیت این ارز‌ها در کشور‌های عضو بریکس و تأثیر احتمالی آنها بر اقتصاد جهانی می‌پردازد.

چین: پیشتازی با یوان دیجیتال (e-CNY)

بدون شک، چین در عرصه توسعه و پیاده‌سازی CBDC ها، نه تنها در میان کشور‌های بریکس، بلکه در سطح جهانی، پیشتاز است. یوان دیجیتال (e-CNY) که با نام‌های دیگری همچون "رنمینبی دیجیتال" و "یوان الکترونیکی" نیز شناخته می‌شود، از سال ۲۰۱۹ در مراحل آزمایشی قرار داشته و اکنون به بخش جدایی‌ناپذیری از سیستم مالی چین تبدیل شده است.
• آزمایش‌های گسترده و پذیرش عمومی: چین با اجرای آزمایش‌های گسترده در شهر‌های مختلف و حتی در رویداد‌های بین‌المللی مانند المپیک زمستانی ۲۰۲۲ پکن، به خوبی توانسته یوان دیجیتال را در معرض آزمایش و پذیرش عمومی قرار دهد. این آزمایش‌ها شامل توزیع یوان دیجیتال بین شهروندان، کسب‌وکار‌ها و حتی پرداخت حقوق کارمندان دولتی بوده است.
• ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد: سیستم دو لایه (توزیع توسط بانک مرکزی به بانک‌های تجاری و سپس به عموم)، کیف پول دیجیتال (نرم‌افزاری و سخت‌افزاری) و قابلیت آفلاین از ویژگی‌های کلیدی یوان دیجیتال هستند. قابلیت آفلاین به ویژه برای مناطقی با دسترسی محدود به اینترنت، مزیت بزرگی محسوب می‌شود.
• اهداف بلندپروازانه: چین اهداف متعددی را از توسعه یوان دیجیتال دنبال می‌کند: افزایش کارایی سیستم پرداخت، کاهش وابستگی به پول نقد، تقویت کنترل دولت بر سیستم پولی و رقابت با سایر ارز‌های دیجیتال و سیستم‌های پرداخت بین‌المللی. این اهداف نشان از نگرش استراتژیک چین به یوان دیجیتال و نقش آن در آینده اقتصاد جهانی دارد.

روسیه: گامی محکم با روبل دیجیتال

روسیه نیز با جدیت قابل توجهی در حال توسعه روبل دیجیتال است و قصد دارد آن را به زودی به صورت عمومی عرضه کند. تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه پس از حمله به اوکراین، انگیزه این کشور را برای توسعه یک سیستم مالی مستقل و دور از سلطه دلار، دوچندان کرده است.
• تمرکز بر پرداخت‌های بین‌المللی: روسیه بر خلاف چین که تمرکز اصلی‌اش بر پرداخت‌های خرد داخلی است، بیشتر به دنبال استفاده از روبل دیجیتال در پرداخت‌های بین‌المللی و تجارت با سایر کشورها، به ویژه کشور‌های هم‌پیمان، است.
• سه شکل پول: بانک مرکزی روسیه قصد دارد سه شکل از پول را به طور همزمان داشته باشد: پول نقد، پول الکترونیکی در حساب‌های بانکی و روبل دیجیتال. این رویکرد، انعطاف‌پذیری بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کند.
• قابلیت آفلاین: روبل دیجیتال نیز مانند یوان دیجیتال، قابلیت استفاده آفلاین را خواهد داشت که در شرایط بحرانی و قطعی اینترنت، اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

هند: احتیاط و بررسی دقیق با روپیه دیجیتال

هند با جمعیت میلیاردی خود و اقتصاد رو به رشد، یکی دیگر از اعضای مهم بریکس است که به طور جدی در حال بررسی و آزمایش روپیه دیجیتال است.
• سند مفهومی و آزمایش‌های محدود: بانک مرکزی هند (RBI) در سال ۲۰۲۲ سند مفهومی روپیه دیجیتال را منتشر کرد و پس از آن آزمایش‌های محدودی را در بخش عمده‌فروشی و خرده‌فروشی آغاز کرده است. رویکرد هند محتاطانه و مبتنی بر بررسی دقیق جوانب مختلف این فناوری است.
• تمرکز بر کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی: هدف اصلی هند از توسعه روپیه دیجیتال، کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش کارایی سیستم پرداخت است. با توجه به حجم بالای تراکنش‌های نقدی در هند، این هدف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
• بررسی مدل‌های مختلف: بانک مرکزی هند در حال بررسی مدل‌های مختلف برای پیاده‌سازی روپیه دیجیتال است و هنوز به یک مدل قطعی نرسیده است.

برزیل: تمرکز بر نوآوری با رئال دیجیتال

برزیل نیز با تمرکز بر نوآوری و رقابت در بخش مالی، در حال توسعه رئال دیجیتال است.
• پروژه پایلوت و همکاری با بخش خصوصی: بانک مرکزی برزیل در حال انجام یک پروژه پایلوت برای آزمایش رئال دیجیتال است و با شرکت‌های خصوصی در زمینه توسعه زیرساخت‌های لازم همکاری می‌کند.
• قابلیت برنامه‌ریزی: یکی از ویژگی‌های مورد بررسی برای رئال دیجیتال، قابلیت برنامه‌ریزی آن است که می‌تواند برای پرداخت‌های خودکار و سایر موارد مورد استفاده قرار گیرد. این ویژگی می‌تواند به نوآوری در خدمات مالی و ایجاد محصولات جدید منجر شود.

آفریقای جنوبی: گام‌های اولیه با بررسی امکان‌سنجی

آفریقای جنوبی در مقایسه با سایر اعضای بریکس، در مراحل اولیه تحقیق و بررسی در زمینه CBDC قرار دارد.
• بررسی امکان‌سنجی و همکاری با نهاد‌های بین‌المللی: بانک مرکزی آفریقای جنوبی در حال بررسی امکان‌سنجی و جوانب مختلف انتشار یک CBDC است و با سایر نهاد‌های دولتی و بین‌المللی در این زمینه همکاری می‌کند.

بریکس پی: پلی به سوی تجارت بدون دلار؟

یکی از جنبه‌های مهم توسعه CBDC‌ها در کشور‌های بریکس، ارتباط آنها با طرح "بریکس پی" است. بریکس پی طرحی برای ایجاد یک سیستم پرداخت مشترک بین کشور‌های عضو بریکس است که هدف آن کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تجارت بین این کشور‌ها و ایجاد یک سیستم پرداخت مستقل و کارآمد است.
• نقش محوری یوان دیجیتال: با توجه به پیشرفت چشمگیر چین در توسعه یوان دیجیتال، این ارز می‌تواند نقش محوری در بریکس پی ایفا کند. استفاده از یوان دیجیتال در بریکس پی می‌تواند به کاهش هزینه‌های تبدیل ارز، افزایش سرعت و کارایی تراکنش‌ها و تقویت تجارت بین کشور‌های عضو کمک کند.
• چالش‌ها و فرصت‌ها: با این حال، چالش‌هایی نیز در این مسیر وجود دارد. پذیرش یوان دیجیتال توسط سایر کشور‌های عضو، مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیت داده‌ها، استانداردسازی پروتکل‌ها و هماهنگی قوانین و مقررات بین کشور‌ها از جمله این چالش‌ها هستند. با این وجود، فرصت‌های بزرگی نیز پیش روی بریکس قرار دارد. ایجاد یک سیستم پرداخت مستقل می‌تواند به تقویت جایگاه این گروه در اقتصاد جهانی و کاهش وابستگی آنها به سیستم‌های مالی تحت سلطه دلار کمک کند.

چشم‌انداز آینده

توسعه CBDC‌ها در کشور‌های عضو بریکس نشان از تغییرات بنیادین در سیستم‌های پرداخت و اقتصاد جهانی دارد. چین با یوان دیجیتال در خط مقدم این تحول قرار دارد و سایر اعضای بریکس نیز با سرعت‌های متفاوت در حال پیگیری این فناوری هستند. ارتباط CBDC‌ها با طرح بریکس پی می‌تواند به ایجاد یک سیستم پرداخت منطقه‌ای یا حتی جهانی مستقل و کارآمد منجر شود. با این وجود، موفقیت این طرح نیازمند همکاری و هماهنگی بین کشور‌های عضو و غلبه بر چالش‌های موجود است. این تحولات نه تنها بر اقتصاد کشور‌های بریکس، بلکه بر کل اقتصاد جهانی تأثیرگذار خواهد بود و می‌تواند به تغییر موازنه قدرت در عرصه مالی بین‌المللی منجر شود.»

کارشناس حوزه فناوری*

انتهای پیام/

مقایسه رشد حق الزحمه پزشک و دستمزد کارگر