با توجه به محدودیت منابع آبی کشور و افزایش تبخیر سه برابر متوسط جهانی،‌ طرح جهش تولید در دیمزارها یکی از وسیع ترین طرح های وزارت جهاد کشاورزی است که از نیمه دوم سال ۹۹ اجرا شد. براین اساس طرح جهش تولید در دیمزارها در سال نخست با ۶۷۰ هزار هکتار، سال زراعی دوم با ۲.۴ میلیون هکتار و سال زراعی سوم با ۴.۲ میلیون هکتار اجرا شد و در سال زراعی جدید قرار است که در سطح ۶ میلیون هکتار اجرا شود.

بسیاری از کارشناسان اذعان می کنند که طرح جهش تولید در دیمزار‌های کشور، بواسطه افزایش ۲۰ تا ۵۰ درصدی تولید، صرفه جویی ۶۰۰ میلیون دلاری را در واردات محصولات کشاورزی به همراه دارد و از طرفی سیاست مناسبی برای دستیابی به خودکفایی محصولات اساسی محسوب می شود.

کشور ایران دارای ۴ اقلیم اصلی شامل گرم و خشک، گرم و مرطوب و معتدل و سرد است. عملیات کاشت محصولات زراعی در اقلیم سرد از اواخر شهریور تا اوایل مهرماه در استان‌ها با اقلیم سرد آغاز می‌شود.

در این راستا سهراب سهرابی مجری طرح خودکفایی گندم گفت: همه ساله در کشور به طور متوسط ۲ میلیون هکتار گندم آبی و ۴ میلیون هکتار گندم دیم کشت می کنیم چراکه دیمزارها برای ما به سبب استفاده از آب سبز یا آب باران اهمیت دارد.

به گفته او، در ۳ سال گذشته با معرفی ارقام دیم، مصرف کودهای پایه در زمان کاشت و توسعه کشت های خطی کار با ترکیب و کشت مستقیم و مبارزه با آفات و علف های هرز و ارائه توصیه های فنی توانستیم تولید در دیمزارها را افزایش دهیم به طوریکه از مجموع ۱۵ میلیون تن تولید گندم، ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تن مربوط به کشت دیم است.

سهرابی با بیان اینکه توسعه کشت دیم در دستور کار قرار دارد، افزود: در کنار تناوب گیاهی گندم محصولاتی نظیر حبوبات، نباتات علوفه ای، دانه های روغنی و گیاهان دارویی از طریق همکاری مشترک وزارت جهاد با ستاد فرمان امام، طرح جهش دیمزارها را دنبال می‌کنیم و همواره باید به سمت و سویی برویم که میزان تولید را افزایش دهیم. همچنین تسهیلات با نرخ سود ۴ درصد برای خرید ادوات و دنباله بندها در دیمزارها باید در اختیار بهره برداران قرار بگیرد که این امر منجر به افزایش بهره وری می شود.

همه ساله کشت پاییزه محصولات مختلف کشاورزی در آستانه فصل پاییز و آغاز سال آبی جدید انجام می شود و براین اساس در آغاز سال زراعی جدید حدود ۹ میلیون هکتار از محصولات زراعی شامل ۶ میلیون هکتار اراضی دیم و ۳ میلیون هکتار اراضی آبی به زیر کشت محصولات زراعی شامل غلات، حبوبات، نباتات علوفه‌ای، دانه‌های روغنی و سبزی و صیفی می‌رود.

محمد شفیع ملک زاده عضو اتاق اصناف کشاورزی گفت: اگر با توسعه کشت دیم بدنبال افزایش تولید هستیم، از این رو باید اقدامی صورت بگیرد که بهره وری تولید افزایش یابد چراکه در شرایط کنونی بدلیل گرانی بذر و نهاده های کشاورزی، امکان تامین بذر مناسب وجود ندارد. به عنوان مثال امسال قیمت کود ۱۷۰ تا ۱۸۰ درصد افزایش یافته که بر این اساس دیگر نهاده یارانه دار در اختیار کشاورزان قرار نمی گیرد.

به گفته او، در شرایطی که نهاده های کشاورزی از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند، از این رو نمی توان انتظار عملکرد بالای تولید را داشت و از طرفی عمده کشاورزان بدلیل عدم درآمد از کشت های دیم، توانایی هزینه کردن ندارند.

ملک زاده ادامه داد: اگر افزایش تولید و توسعه کشت دیمزارها هدفگذاری شده است، از این رو انتظار می رود که از ماشین آلات و ادوات دارای تکنولوژی روز در راستای توسعه کشت دیم و افزایش بهره وری استفاده شود.

عضو اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه امکان توسعه کشت در دیمزارها وجود دارد، گفت: با توجه به آنکه برخی محصولات نظیر غلات و گیاهان دارویی نیاز کمی به آب دارند، امکان توسعه کشت دیم و رسیدن به خودکفایی به شرط حمایت از کشاورزان وجود دارد‌. در برنامه هفتم مقرر شده که در ۹۰ درصد محصولات راهبردی باید به خودکفایی برسیم که با توجه‌ به منابع محدود آبی در کشور، توسعه کشت دیم و استفاده از همه دانش‌های موجود و فناوری‌های جدید کشاورزی از جمله راهکارهای اساسی برای رسیدن به این امر مهم محسوب می شود.

عطااله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: کشت دیمزارها از ابتدای کشت و کار در زمین وجود داشته و در کشورما هم کشت دیمزارها بیشتر شامل محصولات گندم و جو و در برخی نقاط حبوبات همچون عدس، نخود و برخی محصولات جالیزی است‌.

به گفته او، طی سنوات قبل ستاد فرمان امام در بحث توسعه کشت دیمزارها حمایت هایی از نظر بحث کارشناسی، نهاده های کشاورزی و سایر حمایت های جانبی انجام می دهند که اثر این حمایت ها در دیمزارها سال گذشته و امسال خود را نشان داد.

هاشمی گفت: توسعه کشت دیم در دیمزارها طرح خوبی است که در سال زراعی جدید هم ادامه دارد که این امر در افزایش بهره وری سالانه تاثیر بسزایی دارد به طوریکه بنابر تجربیات سنوات قبل با طرح جهش دیمزارها، بهره وری تولید ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می یابد.

جهش تولید در دیمزارها یکی از راهکارهای اساسی در راستای افزایش بهره وری در واحد سطح محسوب می شود، کما اینکه طی سال های اخیر، تولید محصولات کشاورزی در زمین‌های دیم افزایش چشمگیری داشت که با استمرار حمایت از کشاورزان و فراهم کردن زیرساخت های لازم در راستای توسعه دیمزارها، خودکفایی در محصولات اساسی تحقق می‌یابد.

خبرنگار: آزاده محبی

توسعه کشت در دیمزار‌ها راه حلی برای افزایش ۴۰ درصدی بهره‌وری تولید